KOYULAŞTIRICILAR, EMÜLGATÖRLER, STABİLİZÖRLER
(E400-E495)
E400 Alginic acid kıvam arttırıcı bitkisel reçine. yosundan elde edilir. muhallebi, likör, sekerli süt, krema ve yogurtlarda kullanılır. küçük miktarlarda bilinen yan etkisi yok, büyük miktarlar besinlerin sindirimini zorlaştırabilir
E401 Sodium alginate bkz E400
E402 Potassium alginate bkz E400
E403 Ammonium alginate bkz E400
E404 Calcium alginate bkz E400
E405 Propylene glycol alginate kıvam arttırıcı bitkisel reçine, petrolden saglanır
E406 Agar kıvam arttırıcı bitkisel reçine. kırmızı yosundan elde edilir. bazen müshil olarak kullanılır. islenmış et ve dondurmada bulunur
E407 Carrageenan yosundan alınan lif. ürüne etilen oksit ile eklendiğinde mikroplanma yapabildigi için kanser ile ilişkilendirildi, etilen klorohidrin olusumundaki bu sonuç (yüksek kanserojen bileşim), zehirlenme riski taşıyor, ülser ve kanser carrageenan için katkı olarak kullanilamayacak en ciddi olumsuzlugu anlatir fakat her nasılsa doğal carrageenan gut ıgeriletir
E410 Locust bean gum keçiboynuzu veya akasya (Ceratonia silique) dan elde edilir. sapli seker, likör, esans, bazı un ürünleri, salata sosu ve meyve suyunda, sik olarak da kafeinsiz çikolatada kullanılır. kolesterol seviyesini düsürebilir
E412 Guar gum hint kökenli Cyamoposis tetragonolobus ağacınin çekirdeginden saglanır. Amerika'da sigir beslenmesinde kullanılır. bulantı, mide gazi ve kramplara neden olabilir, kolesterol seviyesini düsürebilir
E413 Tragacanth Astragalus gummier ağacınin reçinesi. gıdalar, ilaçlar (burun ilaçları, iksir ve tabletler) ve kozmetikte (tutkal olarak) kullanılır. alerji yapabilir
E414 Acacia Acacia Senegal ağacının özsuyundan alınır. kolaylikla sindirilir. alerjen olabilir, mukoza zari tahrişini azaltabilir
E415 Xanthan gum mışir sekerinin bir bakteri ile mayalanmasından elde edilir
E416 Karaya gum Sterculia urens ağacından elde edilir. su eklendiğinde kendi hacmini 100 kez büyütebilmesi sebebiyle sik olarak dondurma, muhallebi ve tatlılarda, keçiboynuzu (E 410) ile birlestirilerek, doldurucu olarak kullanılır. alerjen olabilir
E417 Tara gum Equador, Peru ve Kenya'da yetisen tara bitkisinden (Caesalpinia Spinosa) elde edilir
E420 Sorbitol suni tatlandırıcı ve nem tutucu. etli ve zarlı kabuksuz meyvelerden veya sentetik olarak glukozdan elde edilir. sapli seker, kurutulmuş meyve, hamur tatlısi, şekerleme, düşük kalorili gıdalar, şuruplar ve gözle ilgili preparatlar ile koruyucu olarak kozmetikte kullanılır. bebek ve küçük çocukların gıdalarında izin verilmemıştir, mide rahatsizliklarına neden olabilir
E421 Mannitol suni tatlandırıcı ve nem tutucu. yosun veya mannaash ağacından elde edilir. alerjen olabilir, bulantı ve kusmaya yol açabilir, diyare ve böbrek yetmezliğine neden olduğu için bebek gıdalarında izin verilmemıştir. tipik ürünler düşük kalorili gıdalardır
E422 Glycerol tatlandırıcı ve nem tutucu, yağlı renksiz alkol. doğal yağların alkalilerle ayrismasi sonucu elde edilir. petrol ürünlerinden ve bazen propilenden sentetik olarak veya sekerden mayalanarak da elde edilir. büyük miktarlar bas ağrısı, susuzluk, bulantı ve yüksek kan sekerine sebep olabilir. tipik ürünler sos, peynir, kristalize edilmış ve kurutulmuş meyve, likör, votka, şekerleme ve düşük kalorili gıdalardır
E430 ? ?
E431 Polyoxyethylene stearate ?
E432 Polysorbate 20 bazı ülkelerde kullanımı yasak.
E433 Polysorbate 80 hayvani yağ asitlerinden elde edilen emülgatör. sentetik tatlandırıcı, köpük önleme ajanı ve hamur sartlandirici olarak kullanılır. yağda çözülen maddelerin emilisini arttirabilir
E434 Polysorbate 40 bazı ülkelerde kullanımı yasak.
E435 Polysorbate 60 bkz 433
E436 Polysorbate 65 bkz 433
E440(a) Pectin doğal olarak elma kabuğunda bulunur. koyulaştırılmış reçel, jöle ve soslarda kullanılır. büyük miktarlar geçici mide gazi veya bağırsak rahatsızlığına neden olabilir
E440(b) Aminated pectin bilinen yan etkisi yok
E441 Gelatin alerjen olabilir, E220 içerebilir, alerjik ve astımlılar sülfitlerden sakinmalıdır!
E442 Ammonium phosphatides bilinen yan etkisi yok
E450 Diphosphates yüksek dozlar vücuttaki kalsiyum-fosfor dengesini bozabilir
E460 Cellulose bilinen yan etkisi yok
E461 Methyl cellulose mide gazi, tansiyon düşüklüğü ve kabıza neden olabilir
E463 Hydroxypropyl cellulose bazı ülkelerde kullanımı yasak.
E464 Hydroxypropyl methyl cellulose bilinen yan etkisi yok
E465 Ethyl methyl cellulose bilinen yan etkisi yok
E466 Carboxy methyl cellulose, Sodium carboxy methyl cellulose bilinen yan etkisi yok
E469 Sodium caseinate bilinen yan etkisi yok
E470 Fatty acid salts bazı ülkelerde kullanımı yasak.
E471 Mono & di glycerides of fatty acids bilinen yan etkisi yok
E472 Fatty acid esters of glycerides bilinen yan etkisi yok
E473 Sucrose esters of fatty acids bilinen yan etkisi yok
E474 Sucroglycerides bazı ülkelerde kullanımı yasak.
E475 Polyglycerol esters of fatty acids bilinen yan etkisi yok
E476 Polyglycerol polyricinoleate bilinen yan etkisi yok
E477 Propylene glycol esters of fatty acids petrolden elde edilir. bilinen yan etkisi yok
E478 ? ?
E479(b)a Thermally oxidized soya bean oil interacted with mono- and diglycerides of fatty acids ?
E480 Dioctyl sodium sulphosuccinate çalismaların sonuçları bekleniyor
E481 Sodium stearoyl-2-lactylate bilinen yan etkisi yok
E482 Calcium stearoyl-2-lactylate bilinen yan etkisi yok
E483 Stearyl tartrate bazı ülkelerde kullanımı yasak.
E491 Sorbitan mono stearate bilinen yan etkisi yok
E492 Sorbitan tristearate yağda çözülen maddelerin emilisini arttirabilir
E493 Sorbitan monolaurate bazı ülkelerde kullanımı yasak.
E494 Sorbitan mono-oleate bazı ülkelerde kullanımı yasak.
E495 Sorbitan monopalmitate bazı ülkelerde kullanımı yasak.
NCELTİCİLER
(E500-E585)
Numara İsim Ayrıntılı bilgi
E500 Sodium carbonates küçük miktarlarda bilinen yan etkisi yok
E501 Potassium carbonates bilinen yan etkisi yok
E503 Ammonium carbonates mukozayi tahriş edici
E504 Magnesium carbonate eczacılıkta antaşıt ve müshil olarak kullanılır
E507 Hydrochloric acid küçük miktarlarda güvenli
E508 Potassium chloride büyük miktarlar mide ülserine neden olabilir
E509 Calcium chloride tuzlu sudan elde edilir
E510 Ammonium chloride karaciğer ve böbrek fonksiyonları zayıf olanlar sakinmalıdır. tipik ürünler unlu mamullerdir
E511 Magnesium chloride magnezyum bir temel mineraldir
E513 Sulphuric acid bazı ülkelerde kullanımı yasak.
E514 Sodium sulphates vücudun su dengesini bozabilir
E515 Potassium sulphates bilinen yan etkisi yok
E516 Calcium sulphate kireçtaşından elde edilir
E518 Magnesium sulphate müshil
E519 Copper sulphate temel mineral
E524 Sodium hydroxide bazı ülkelerde kullanımı yasak.
E525 Potassium hydroxide bazı ülkelerde kullanımı yasak.
E526 Calcium hydroxide küçük miktarlarda bilinen yan etkisi yok
E527 Ammonium hydroxide bazı ülkelerde kullanımı yasak.
E528 Magnesium hydroxide bazı ülkelerde kullanımı yasak.
E529 Calcium oxide küçük miktarlarda güvenli
E530 Magnesium oxide bazı ülkelerde kullanımı yasak.
E535 Sodium ferrocyanide bilinen yan etkisi yok
E536 Potassium ferrocyanide kömür gazi üretimi alt ürünü. düşük zehirli
E540 Dicalcium diphosphate bazı ülkelerde kullanımı yasak.
E541 Sodium aluminium phosphate, Acidic bazı ülkelerde kullanımı yasak.
E542 Bone phosphate kemikten elde edilir. kahve makineleri için kurutulmuş sütte kullanılır
E544 Calcium polyphosphates bazı ülkelerde kullanımı yasak.
E545 Ammonium polyphosphates bazı ülkelerde kullanımı yasak.
E551 Silicon dioxide gıda kullanımında bilinen yan etkisi yok
E552 Calcium silicate kireçtaşından ve silisli diatom iskeletinden elde edilir. antaşıttir. bilinen yan etkisi yok
E553(a) Magnesium silicates bazı ülkelerde kullanımı yasak.
E553(b) Talc mide kanseri ile ilişkilendirildi, tipik ürünler parlatilmış pirinç, çikolata, şekerlemelerdir
E554 Sodium aluminium silicate tuz, kurutulmuş süt ürünleri ve unlarda kullanılır. alüminyumun hamilelikte plasenta problemlerine neden olduğu bilinir ve Alzheimer hastalığı ile ilgili görülür
E556 Calcium aluminium silicate minerallerden elde edilir. süttozlarında kullanılır. bkz E554
E558 Bentonite bilinen yan etkisi yok
E559 Aluminium silicate (Kaolin) bilinen yan etkisi yok
E570 Stearic acid hayvan kökenli olabilir. bkz stearatlar
E572 Magnesium stearate gıda kullanımında bilinen yan etkisi yok
E575 Glucono delta-lactone bilinen yan etkisi yok
E576 Sodium gluconate bazı ülkelerde kullanımı yasak.
E577 Potassium gluconate bilinen yan etkisi yok
E578 Calcium gluconate bilinen yan etkisi yok
E579 Ferrous gluconate renk tutma ajanı. demir ve glukozdan elde edilir. zeytin ürünleri ve demir ilavelerinde kullanılır. küçük miktarlarda güvenli
E585 Ferrous lactate ?
LEZZET ARTTIRICILAR
(E620-E640)
Numara İsim Ayrıntılı bilgi
E620 Glutamic acid tat arttırıcı, tuz maddesi. amino asit birçok hayvan ve bitki proteininde bulunur, ticari amaçla bakteriden elde edilir. MSG (E621) ile benzer problemlere neden olabilir, küçük çocuklar sakinmalıdır
E621 Monosodium glutamate (MSG) pekmezin mayalanmasından elde edilen tat arttırıcı, tuz maddesi. astımlılarda yan etkisi görülebilir, bebek ve küçük çocuk gıdalarında izin verilmemıştir. tipik ürünler konserve sebze ve ton balığı, salata sosu ve dondurulmuş gıdalardır
E622 Monopotassium glutamate bulantı, kusma, diyare ve karin kamplarına neden olabilir. tipik ürünler düşük sodyum tuzu maddeleridir
E623 Calcium diglutamate tuz maddesi, bilinen yan etkisi yok
E624 Monoammonium glutamate tuz maddesi, bilinen yan etkisi yok
E625 Magnesium diglutamate tuz maddesi, bilinen yan etkisi yok
E626 Guanylic acid gut hastalığını baslatabilir
E627 Dişodium guanylate sardalye veya maya özütünden saglanır. gut hastalığını baslatabilir, bebek ve küçük çocuk gıdalarında izin verilmemıştir
E629 Calcium guanylate gut hastalığını baslatabilir
E631 Dişodium inosinate et veya sardalyeden hazirlanmış olabilir. gut hastalığını baslatabilir, bebek ve küçük çocuk gıdalarında izin verilmemıştir
E633 Calcium inosinate gut hastalığını baslatabilir
E635 Dişodium 5'-ribonucleotide agiz yoluyla alinmasi ile 30 saat içinde kasintili reaksiyonlara sebep olabilir, kasintilar iyi huylu veya habis farkliliklar gösterebilir, reaksiyon, alınan dozla baglantili ve giderek artan türdedir, bazı kisiler buna daha duyarli olabilir. tipik ürünler tadlandırılmış cipsler, çabuk hazirlanabilen sehriyeler ve parti pastalarıdir. korunmalıdır, bazı ülkelerde kullanımı yasak.
E636 Maltol melez çamin kabuğundan, çam ibresinden, hindibadan, yağ ve kızartılmış malttan elde edilir. sentetik olarak da üretilir
E637 Ethyl maltol maltol (E636) dan elde edilir
E640 Glycine & its sodium salt ?
E900 Dimethyl polysiloxane silikon bazlı
E901 Beeswaxes donuklaştırma ajanı, balmumlu meyvelerde kullanılır (bkz ari ürünleri). bazen alerjik reaksiyonlara neden olabilir
E903 Carnauba wax Güney Amerika palmiyesinden elde edilir. kozmetikte, mürekkeplerde ve balmumlu meyvelerde kullanılır. bazen alerjik reaksiyonlara neden olabilir
E904 Shellac böceklerden elde edilir. bazen deri tahrişine neden olabilir
E905 Paraffin, Microcrystalline wax hafif müshil, yağların ve yağda çözünen vitaminlerin emilimini yavaslatabilir, barsak kanserine yol açabilir. tatlılarda, maya üretiminde, vitamin tabletlerinde, kurutulmuş meyve, şekerleme ve kolali ürünlerde kullanılır
E907 Refined microcrystalline wax bazı ülkelerde kullanımı yasak.
E913 Lanolin koyun yününden elde edilir
E920 L-Cystein un isleme ajanı. hayvan saçi ve tavuk tüyünden elde edilir
E921 L-Cystin bkz E920
E924 Potassium bromate büyük miktarlar bulantı, kusma, diyare ve sancılara neden olabilir. tipik ürünler un ürünleridir
E925 Chlorine gıdaları tahrip eder, kanserojendir. bazen mikropları öldürmek için suya karistirilir. tipik ürünler unlu ürünlerdir
E926 Chlorine dioxide bkz E925
E927 Azodicarbonamide bazı ülkelerde kullanımı yasak.
E928 Benzoyl peroxide unun rafine edilmesi sirasinda carotenoid'lerin beyazlamasi için kullanımi FDA* tarafından onaylandi. alerjik geçmişi olanlar sakinmalıdır, bkz E210
E931 Nitrogen besinleri dondurma ve vakumla paketlemede kullanılır. güvenli görünüyor
E932 Nitrous oxide küçük miktarlarda güvenli görünüyor
E950 Acesulfame potassium (Acesulfame K) yüksek yoğunluklu, kalorisiz tatlandırıcı. sekerden yaklasik olarak 200 kat daha fazla tatlandırır. 1967'de Hoechst AG tarafından keşfedildi. marka olarak "Sunett" ismiyle anılır. fırınlanmış yiyecekler, dondurulmuş tatlılar, şekerlemeler, mandıra ürünleri, pastalar, farmasotik olarak ağız hijyeni ve son zamanlarda içeceklerde kullanılmaktadır. gıdalarda geniş bir kullanım için onaylanmamıştir. "The Center for Science in the Public Interest (CSPI)" yapay tatlandırıcılar aspartam, sakarin ve asesülfam potasyumu "en kötü 10 katkı" listesine dahil etmiştir. bu üç tatlandırıcının da hayvanlarda kansere neden olduğu tespit edilmiştir ve kanser riskinizi arttırabilir
E951 Aspartame suni tatlandırıcı, çok fazla yan etkisi var, bazıları aspartama karşı alerji duyar, bu insanlarda migren en önemli reaksiyondur
E952 Cyclamic acid suni tatlandırıcı, migren ve diğer reaksiyonlara neden olduğu bilinir, kanserojen olabilir, fare testis ve embriyolarında yapılan testlerde hasara neden olmuştur, kansere yol açtığı için Amerika ve İngiltere'de kullanımı yasak.
E954 Saccharines suni tatlandırıcı, (kanserojen olarak bilinen) toluene'den elde edilir. 1977'de Amerika'da kullanımı yasak., fakat etiketinde "laboratuar hayvanlarında kansere neden olduğu kabul edilen sakarin içerdiği için, bu ürünün kullanılması sağlığınıza zararlı olabilir" yazılarak tekrar kullanıldı
E957 Thaumatin suni tatlandırıcı, tropikal thaumococcus danielli ağacından elde edilen bir protein. şarap, ekmek ve meyvelerin tatlandirilmasinda kullanılır
E965 Maltitol, Hydrogenated glucose syrup nem tutucu. gıda enzimleri ile ayristirilir. şekerleme, kurutulmuş meyve ve düşük enerjili gıdalarda kullanılır. yüksek konsantrasyonlarda müshildir
E967 Xylitol nem tutucu. ahududu, erik, kıvırcık ve hindibada bulunur, ticari amaçla kağıt hamurundan üretilir. farelerle yapılan testlerde böbrek taşı, idrar yolu etkileri ve psikolojik huzursuzluklara neden olmuştur. düşük enerjili gıdalar, karbohidratlandırılmış tatlılar, dondurma ve reçellerde kullanılır
E999 Quillaia extract köpük ajanı, emülgatör, doğal nemlendirici. Quillaia Saponaria ağacından elde edilir. bira ve sodada kullanılır. ciltteki yağsızlığı azalttığı ve iyileşmeyi geliştirdiği bilinir
E1100 Amylase küf mantari veya domuz pankreasindan elde edilir
E1200 Polydextrose küçük dozlarda güvenli görünüyor
E1201 Polyvinylpyrrolidone, PVP dağıtma ajanı, tablet kaplayıcı. suni tatlandırıcılarda kullanılır
E1202 Polyvinylpolypyrrolidone, PVPP şarap ve bira için (fenolik bileşimleri ayırıp çıkararak) berraklastirma ajanı, renk stabilizörü
E1400-E1450 Starches bilinen yan etkisi yok
E1505 Triethyl acetate vücutta kısmen alkole dönüşür
E1510 Ethanol alkol
E1517, E1518 Glycerol acetates glycerol'den elde edilen nem tutucu ve çözücü. Amerika'da taze meyveleri kaplamak için kullanılır
E1520 Propylene glycol nem tutucu, nemlendirme ve dağıtma ajanı, petrol bazlı. gliserine benzer tadı çocuk ilaçlarında onu popüler yapmıştır. tropikal krem ve merhem, kozmetik ve saç bakim ürünlerinde kullanılır. (damardan verildiğinde) öldürücü kalp krizleri görülmüştür, merkezi sinir sistemi depresyonu ve deri yanığı oluşabilir
15 Aralık 2010 Çarşamba
19 Kasım 2010 Cuma
süt işleme fabrikalarında fizibilite
http://www.forumfood.net/sut-fabrikasi-fizibilite-raporu-t19134.html?s=5e4ee7fbf4a00551bef4b4c65222bf04&t=19134
9 Şubat 2010 Salı
Türkiye’ de Gıdalar Güvenli mi?
Türkiye’ de Gıdalar Güvenli mi?
Bu yazımda Türkiye’ de üretilen gıdaların yeterince güvenli olup olmadığını araştırıp bir cevap bulmaya çalışacağım.
Buna göre öncelikle gıda ve gıda güvenliği nedir ona bakalım.
Gıda ve Gıda Güvenliği
26725 sayı 09.12.2007 tarihli resmi gazetedeki gıda güvenliği ve kalitesinin denetimi ve kontrolüne dair yönetmeliğe göre;
Gıda/Gıda maddesi: Tütün ve sadece ilaç olarak kullanılanlar hariç olmak üzere; içkiler ve sakızlar ile hazırlama ve işleme gereği kullanılan maddeler dahil, insanlar tarafından yenilen ve/veya içilen ham, yarı mamul veya mamul her türlü maddedir.
Gıda güvenliği: Gıdalarda olabilecek fiziksel, kimyasal, biyolojik ve her türlü zararların bertaraf edilmesi için alınan tedbirler bütünüdür.
Buna göre tükettiğimiz gıdalar güvenli mi değil mi bir bakalım. Bu amaçla öncelikle Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Gıda Kontrol, Denetim ve İzleme Programları Sonuçlarını inceleyelim.
1) Peynirlerde mikrop:
Yukarıda gördüğümüz, bakanlık tarafından yapılmış denetim ve kontrol sonuçlarına göre;
Yediğimiz yaklaşık her 6 peynirden 1' inde Escherichia coli bakterisi var (%13,43). Escherichia coli insanlarda ishal yapan bir bakteridir. (Peynir yapımı sırasında işçilerin tuvaletten sonra el yıkamaması ve peynirin temiz olmayan ortamlarda yapılması sonucu bu bakteri bulaşmış olabilir.)
Ayrıca yediğimiz yaklaşık her 20 peynirden 1' inde ciddi gıda zehirlenmelerine yol açan Staphylococcus aureus bakterisi vardır (%4,41).
Dikkat: Ayrıca bilmekteyiz ki ülkemizde peynirde en büyük mikrobiyolojik risklerden biri de Brucella bakterileri tarafından yapılan "Malta Humması" hastalığıdır. "Malta humması" ülkemizde peynirlerden bulaşan önemli bir hastalıktır. Oysa denetimlerde peynirlerde Brucella olup olmadığına maalesef bakılmamıştır.
2) Toz ve pul biberlerde aflatoksin ve sudan boyası:
Kırmızı Toz ve Pul Biberler numunelerinin her 10 tanesinden 1' inde aflatoksin bulunmuş (%12,03 ve % 9,92).
Aflatoksin: Aspergillus flavus ve Aspergillus parasiticus küfleri tarafından üretilen toksik ve karsinojenik maddelerdir. Yüksek doza maruz kalma nedeniyle HCC tipi Karaciğer kanseri yapabilir. Hiçbir canlı türünün bu zehre direnci yoktur. (Kaynak: http://tr.wikipedia.org/wiki/Aflatoksin) [Erişim: 29.08.2008]
Ayrıca yine tükettiğimiz her 25 toz ve pul biberin 1'ine sudan boyası katılmış (%3,97).
3) Kuru Kayısıda Kükürt Dioksit
Yediğimiz her 5 kuru kayısıdan 1' inde olması gerektiğinden fazla kükürt dioksit var (%20,05).
Peki kükürt dioksit zararlı mı?
İşte cevabı: Kükürt dioksit, kükürt ve oksijenin birleşiminden oluşan bir bileşiktir, SO2 olarak gösterilir. Zararlı bir gazdır.
Kükürt dioksitin sağlık etkilerine karşı en hassas grup, çocuklar ile dışarıda aktif olan astımlı yetişkinlerdir. Birincil etkisi, hırıltılı solunum, göğüs sıkışması ve kesik nefes alma gibi belirtilere sebep olan, solunum yollarının daralmasıdır. Kükürt dioksit konsantrasyonu ve soluma hızı artarken rahatsızlık bulguları da artar. Maruziyet kesildiğinde, akciğer fonksiyonu bir saat içinde normal haline döner.
Çok yüksek konsantrasyonlardaki kükürt dioksit; hırıltılı solunum, göğüs sıkışması, astımlı olmayan kişilerde kesik nefes alma gibi belirtilere sebep olabilir. (Kaynak: http://tr.wikipedia.org/wiki/K%C3%BCk%C3%BCrt_dioksit) [Erişim: 29.08.2008]
4) Tavuk Etinde Mikrop:
Yediğimiz her 23 tavuktan yaklaşık 1' inde salmonella bakterisi var (%4,40).
Salmonella, tifo, paratifo ve gıda zehirlenmesine yol açabilen, çubuksu, gram-negatif bir enterobakteri cinsidir. (Kaynak: http://tr.wikipedia.org/wiki/Salmonella) [Erişim: 29.08.2008]
5) Fındık,Yerfıstığı, Antepfıstığı, Ceviz ve Kuru İncirde Aflatoksin:
Yediğimiz yaklaşık her 25 fındık, yerfıstığı, antepfıstığı, ceviz ve kuru incirden 1' inde aflatoksin var (%3,87).
6) Yaş Meyve Sebzede Tarım İlacı
yediğimiz her 60 yaş meyve sebzenin 1' inde tarım ilacı kalıntısı var (%1,72).
7) Elma suyunda Patulin
İçtiğimiz her 32 elma suyunun 1' inde patulin maddesi var (% 3,06).
Patulin elma çürüme küfü olan Penicillum expansum da dahil farklı Penicillum ve Aspergillus türleri tarafından sekonder bir metabolit olarak üretilen bir mikotoksindir. Patulin bitki ve hayvan hücreleri ve dokuları için yüksek toksik etkiye sahip olduğu söylenmektedir (Stott ve Bullerman 1975, Engel ve Teuber 1984). (Kaynak: http://www.ziraat.selcuk.edu.tr/dergi/dergi/35/84-86.pdf) [Erişim: 29.08.2008]
8) Tüketime Hazır Günlük Yemek Ve Mezelerde Mikrop:
Hazır yemek ve mezelerin her 11 adetinden 1' inde Escherichia coli (% 8,70); her 27 adetinden 1' inde Bacillus cereus (% 3,70); her 38 adetinden 1' inde Staphylococcus aureus (% 2,62) mevcuttur.
Burada, daha önce anlatmadığımız Bacillus cereus vardır.
Bacillus cereus: İki farklı metabolitin neden olduğu iki tip hastalığın olmasına rağmen, Bacillus cereus gıda zehirlenmesi genel tanımıdır. İshal tipi hastalığa, yüksek molekül ağırlıklı proteinler sebep olurken, kusma (emetik) tipi hastalığa düşük molekül ağırlıklı, ısıya dayanıklı peptitlerin neden olduğu bilinmektedir. (Kaynak: http://www.food-info.net/tr/bact/bacer.htm) [Erişim: 29.08.2008]
İşte durumumuz bu.
Kısacası hemen her gün zehirli, mikroplu gıdaları tükettiğimiz aşikar.
İzmir' de (genel olarak içilmeyen) musluk suyunda gereğinden biraz fazla arsenik çıktı diye ülke birbirine girdi. İzmir' de uzun su kuyrukları oluştu.
Oysa tüm ülke olarak zaten her gün çeşit çeşit zehri gıdalar aracılığı ile aldığımız, devletin yaptığı denetim ve analizler sonucu ortaya konmuş durumda.
Çözüm Önerileri:
1-) Her zaman belirttiğim gibi öncelikle denetim ve kontroller sadece tek bir otorite tarafından yapılmamalıdır. Bilimsel metotlarla doğru yöntemlerle alınan numunelerle, çeşitli sivil toplum kuruluşları da analizler yapmalı; yaptırmalı ve olumsuz çıkan sonuçları Tarım Bakanlığı ve kamuoyu ile paylaşmalılardır.
Bu denetimler sadece gıda için değil su için de olmalıdır.
2-) Denetim ve kontrol tüm ülkede yoğun olarak yapılması gereken bir işlemdir. Devlet mutlaka bu denetim mekanizmasının içerisinde olmalıdır. Ancak bence bu alandaki denetim ve kontrol işlemlerini özel denetim şirketlerine veya sivil toplum kuruluşlarına devretmeli; devlet bu kuruluşları denetlemeli ve bazen habersiz denetim ve kontroller yapmalıdır. Böylece denetim ve kontrol işlemleri çok daha yoğun olur ve takip sağlamlaşır, düzelme hızlanır.
Bu denetimler sadece gıda için değil su için de olmalıdır.
3-) Devletin verdiği "gıda ve gıda ile temas eden madde ve malzemeleri üreten iş yerlerinin çalışma izni, gıda sicili ve üretim izni" gibi izinleri almak için hiç bir eğitim ihtiyacı gerekmemektedir.
Oysa firmanın güvenli gıda ürettiğini ve kalitesini belgeleyen diğer uluslararası belgeler için (örneğin ISO 22000, ISO 9001) firmalarda tüm çalışanların uzun eğitimler alması şarttır.
Herkes kabul etmektedir ki eğitimsiz, bilinçsiz bir işletmenin günümüz koşullarına uygun ürün üretmesi mümkün değildir.
Bu sebeple devletin verdiği gıda üretim izinleri de eğitim ile ilişkilendirilmelidir. İzin verilirken firmaların güvenli gıda üretimi bilgi seviyeleri de ölçülmelidir.
4-) Yukarıda sorunlu çıkan gıdaların çoğunluğu aslında (büyük ihtimalle) gıda işleme tesisine hiç girmemiş, denetim, kontrol ve izin dışı kaçak gıdalardır.
Bu sebeple gıda güvenliğini sorunlarını önlemenin en iyi yolu tüketiciler olarak gıda üretim izni ve çeşitli belgeleri olmayan sokak satıcılarından gıda satın almamaktır.
Ayrıca devlet otoritesi, özellikle gıda alanında kaçak üretim ve satış konusunda denetim, takip, kontrol ve cezalandırma işlemlerini en iyi ve sıkı şekilde yapmaya özen göstermelidir.
5-) İthal ettiğimiz gıda ürünleri için IFS belgesi talep edilmelidir. Avrupalı gıda ithalatçıları Türkiye' den gıda ürünü almadan önce firmalardan, gıda güvenliği konusunda en uç noktada bir belge olan IFS (International Food Standard - Uluslararası Gıda Standardı) belgesi istemektedirler.
İthal ettiğimiz ürünler için bence biz de bu belgeyi istemeliyiz. Bu durumda ithal gıdalar, en yetkin denetçiler tarafından zorlu bir denetimden geçerler.
6-) Gıda üretim izni belgesi alma şartlarından biri de ISO 22000 belgesi olma şartı olmalıdır. Ayrıca ITU belgesi olmayan tarım ürünlerinin satışına izin verilmemelidir.
7-) Okullarda gıda güvenliği ve kalitesi dersleri koyulmalıdır. Buradaki gıda terimi, suyu da kapsamalıdır.
Sonsöz
Ülkemizde haberlerde sürekli besin zehirlenmesinden hastaneleri dolduran insanlar görürüz ve önemsemeyiz.
Unutmayalım ki güvenli olmayan gıdaların yol açtığı sorunlar ancak böyle kitlesel olaylarda bize haber olarak sunuluyor.
Oysa biz insan tüketimine az veya çok uygun olmayan gıdaları her gün tüketiyoruz.
Bu sebeple zaman zaman çeşitli ve sebebini bile tam anlayamadığımız hastalıklara tutulduğumuz gibi, ülkemizde kanser vakaları da artıyor.
Artık kanser vakalarının neden arttığını merak etmemize gerek yok.
İşte yukarıda yazılı çeşitli kanser yapısı toksin ve benzeri zararlı maddenin gıdalarımızda zaman zaman tespit edildiği ispatlanmış.
Büyük ihtimalle yavaş yavaş bu zararlı maddeler vücudumuzda birikiyor ve bir seviyeden sonra hastalıklar başlıyor.
Unutmayalım ki güvenli gıda tüketmek bir insan, hatta bir hayvan hakkıdır.
Hakkımızı koruyalım, soralım, sorgulayalım.
Kendimizin ve gelecek nesillerimizin sağlığı için sorumlu olan herkesin görevini doğru şekilde yapmasını sağlayalım.
Bu amaçla bu konuda bilgi toplamaya, çevremizi bilgilendirmeye, eğitim almaya ve eğitim vermeye çalışalım.
Bir Çin atasözü der ki:
"Bir yıllık varlık istersen buğday,
on yıllık varlık istersen ağaç,
yüz yıllık varlık istersen insan yetiştir."
Bu yazımda Türkiye’ de üretilen gıdaların yeterince güvenli olup olmadığını araştırıp bir cevap bulmaya çalışacağım.
Buna göre öncelikle gıda ve gıda güvenliği nedir ona bakalım.
Gıda ve Gıda Güvenliği
26725 sayı 09.12.2007 tarihli resmi gazetedeki gıda güvenliği ve kalitesinin denetimi ve kontrolüne dair yönetmeliğe göre;
Gıda/Gıda maddesi: Tütün ve sadece ilaç olarak kullanılanlar hariç olmak üzere; içkiler ve sakızlar ile hazırlama ve işleme gereği kullanılan maddeler dahil, insanlar tarafından yenilen ve/veya içilen ham, yarı mamul veya mamul her türlü maddedir.
Gıda güvenliği: Gıdalarda olabilecek fiziksel, kimyasal, biyolojik ve her türlü zararların bertaraf edilmesi için alınan tedbirler bütünüdür.
Buna göre tükettiğimiz gıdalar güvenli mi değil mi bir bakalım. Bu amaçla öncelikle Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Gıda Kontrol, Denetim ve İzleme Programları Sonuçlarını inceleyelim.
1) Peynirlerde mikrop:
Yukarıda gördüğümüz, bakanlık tarafından yapılmış denetim ve kontrol sonuçlarına göre;
Yediğimiz yaklaşık her 6 peynirden 1' inde Escherichia coli bakterisi var (%13,43). Escherichia coli insanlarda ishal yapan bir bakteridir. (Peynir yapımı sırasında işçilerin tuvaletten sonra el yıkamaması ve peynirin temiz olmayan ortamlarda yapılması sonucu bu bakteri bulaşmış olabilir.)
Ayrıca yediğimiz yaklaşık her 20 peynirden 1' inde ciddi gıda zehirlenmelerine yol açan Staphylococcus aureus bakterisi vardır (%4,41).
Dikkat: Ayrıca bilmekteyiz ki ülkemizde peynirde en büyük mikrobiyolojik risklerden biri de Brucella bakterileri tarafından yapılan "Malta Humması" hastalığıdır. "Malta humması" ülkemizde peynirlerden bulaşan önemli bir hastalıktır. Oysa denetimlerde peynirlerde Brucella olup olmadığına maalesef bakılmamıştır.
2) Toz ve pul biberlerde aflatoksin ve sudan boyası:
Kırmızı Toz ve Pul Biberler numunelerinin her 10 tanesinden 1' inde aflatoksin bulunmuş (%12,03 ve % 9,92).
Aflatoksin: Aspergillus flavus ve Aspergillus parasiticus küfleri tarafından üretilen toksik ve karsinojenik maddelerdir. Yüksek doza maruz kalma nedeniyle HCC tipi Karaciğer kanseri yapabilir. Hiçbir canlı türünün bu zehre direnci yoktur. (Kaynak: http://tr.wikipedia.org/wiki/Aflatoksin) [Erişim: 29.08.2008]
Ayrıca yine tükettiğimiz her 25 toz ve pul biberin 1'ine sudan boyası katılmış (%3,97).
3) Kuru Kayısıda Kükürt Dioksit
Yediğimiz her 5 kuru kayısıdan 1' inde olması gerektiğinden fazla kükürt dioksit var (%20,05).
Peki kükürt dioksit zararlı mı?
İşte cevabı: Kükürt dioksit, kükürt ve oksijenin birleşiminden oluşan bir bileşiktir, SO2 olarak gösterilir. Zararlı bir gazdır.
Kükürt dioksitin sağlık etkilerine karşı en hassas grup, çocuklar ile dışarıda aktif olan astımlı yetişkinlerdir. Birincil etkisi, hırıltılı solunum, göğüs sıkışması ve kesik nefes alma gibi belirtilere sebep olan, solunum yollarının daralmasıdır. Kükürt dioksit konsantrasyonu ve soluma hızı artarken rahatsızlık bulguları da artar. Maruziyet kesildiğinde, akciğer fonksiyonu bir saat içinde normal haline döner.
Çok yüksek konsantrasyonlardaki kükürt dioksit; hırıltılı solunum, göğüs sıkışması, astımlı olmayan kişilerde kesik nefes alma gibi belirtilere sebep olabilir. (Kaynak: http://tr.wikipedia.org/wiki/K%C3%BCk%C3%BCrt_dioksit) [Erişim: 29.08.2008]
4) Tavuk Etinde Mikrop:
Yediğimiz her 23 tavuktan yaklaşık 1' inde salmonella bakterisi var (%4,40).
Salmonella, tifo, paratifo ve gıda zehirlenmesine yol açabilen, çubuksu, gram-negatif bir enterobakteri cinsidir. (Kaynak: http://tr.wikipedia.org/wiki/Salmonella) [Erişim: 29.08.2008]
5) Fındık,Yerfıstığı, Antepfıstığı, Ceviz ve Kuru İncirde Aflatoksin:
Yediğimiz yaklaşık her 25 fındık, yerfıstığı, antepfıstığı, ceviz ve kuru incirden 1' inde aflatoksin var (%3,87).
6) Yaş Meyve Sebzede Tarım İlacı
yediğimiz her 60 yaş meyve sebzenin 1' inde tarım ilacı kalıntısı var (%1,72).
7) Elma suyunda Patulin
İçtiğimiz her 32 elma suyunun 1' inde patulin maddesi var (% 3,06).
Patulin elma çürüme küfü olan Penicillum expansum da dahil farklı Penicillum ve Aspergillus türleri tarafından sekonder bir metabolit olarak üretilen bir mikotoksindir. Patulin bitki ve hayvan hücreleri ve dokuları için yüksek toksik etkiye sahip olduğu söylenmektedir (Stott ve Bullerman 1975, Engel ve Teuber 1984). (Kaynak: http://www.ziraat.selcuk.edu.tr/dergi/dergi/35/84-86.pdf) [Erişim: 29.08.2008]
8) Tüketime Hazır Günlük Yemek Ve Mezelerde Mikrop:
Hazır yemek ve mezelerin her 11 adetinden 1' inde Escherichia coli (% 8,70); her 27 adetinden 1' inde Bacillus cereus (% 3,70); her 38 adetinden 1' inde Staphylococcus aureus (% 2,62) mevcuttur.
Burada, daha önce anlatmadığımız Bacillus cereus vardır.
Bacillus cereus: İki farklı metabolitin neden olduğu iki tip hastalığın olmasına rağmen, Bacillus cereus gıda zehirlenmesi genel tanımıdır. İshal tipi hastalığa, yüksek molekül ağırlıklı proteinler sebep olurken, kusma (emetik) tipi hastalığa düşük molekül ağırlıklı, ısıya dayanıklı peptitlerin neden olduğu bilinmektedir. (Kaynak: http://www.food-info.net/tr/bact/bacer.htm) [Erişim: 29.08.2008]
İşte durumumuz bu.
Kısacası hemen her gün zehirli, mikroplu gıdaları tükettiğimiz aşikar.
İzmir' de (genel olarak içilmeyen) musluk suyunda gereğinden biraz fazla arsenik çıktı diye ülke birbirine girdi. İzmir' de uzun su kuyrukları oluştu.
Oysa tüm ülke olarak zaten her gün çeşit çeşit zehri gıdalar aracılığı ile aldığımız, devletin yaptığı denetim ve analizler sonucu ortaya konmuş durumda.
Çözüm Önerileri:
1-) Her zaman belirttiğim gibi öncelikle denetim ve kontroller sadece tek bir otorite tarafından yapılmamalıdır. Bilimsel metotlarla doğru yöntemlerle alınan numunelerle, çeşitli sivil toplum kuruluşları da analizler yapmalı; yaptırmalı ve olumsuz çıkan sonuçları Tarım Bakanlığı ve kamuoyu ile paylaşmalılardır.
Bu denetimler sadece gıda için değil su için de olmalıdır.
2-) Denetim ve kontrol tüm ülkede yoğun olarak yapılması gereken bir işlemdir. Devlet mutlaka bu denetim mekanizmasının içerisinde olmalıdır. Ancak bence bu alandaki denetim ve kontrol işlemlerini özel denetim şirketlerine veya sivil toplum kuruluşlarına devretmeli; devlet bu kuruluşları denetlemeli ve bazen habersiz denetim ve kontroller yapmalıdır. Böylece denetim ve kontrol işlemleri çok daha yoğun olur ve takip sağlamlaşır, düzelme hızlanır.
Bu denetimler sadece gıda için değil su için de olmalıdır.
3-) Devletin verdiği "gıda ve gıda ile temas eden madde ve malzemeleri üreten iş yerlerinin çalışma izni, gıda sicili ve üretim izni" gibi izinleri almak için hiç bir eğitim ihtiyacı gerekmemektedir.
Oysa firmanın güvenli gıda ürettiğini ve kalitesini belgeleyen diğer uluslararası belgeler için (örneğin ISO 22000, ISO 9001) firmalarda tüm çalışanların uzun eğitimler alması şarttır.
Herkes kabul etmektedir ki eğitimsiz, bilinçsiz bir işletmenin günümüz koşullarına uygun ürün üretmesi mümkün değildir.
Bu sebeple devletin verdiği gıda üretim izinleri de eğitim ile ilişkilendirilmelidir. İzin verilirken firmaların güvenli gıda üretimi bilgi seviyeleri de ölçülmelidir.
4-) Yukarıda sorunlu çıkan gıdaların çoğunluğu aslında (büyük ihtimalle) gıda işleme tesisine hiç girmemiş, denetim, kontrol ve izin dışı kaçak gıdalardır.
Bu sebeple gıda güvenliğini sorunlarını önlemenin en iyi yolu tüketiciler olarak gıda üretim izni ve çeşitli belgeleri olmayan sokak satıcılarından gıda satın almamaktır.
Ayrıca devlet otoritesi, özellikle gıda alanında kaçak üretim ve satış konusunda denetim, takip, kontrol ve cezalandırma işlemlerini en iyi ve sıkı şekilde yapmaya özen göstermelidir.
5-) İthal ettiğimiz gıda ürünleri için IFS belgesi talep edilmelidir. Avrupalı gıda ithalatçıları Türkiye' den gıda ürünü almadan önce firmalardan, gıda güvenliği konusunda en uç noktada bir belge olan IFS (International Food Standard - Uluslararası Gıda Standardı) belgesi istemektedirler.
İthal ettiğimiz ürünler için bence biz de bu belgeyi istemeliyiz. Bu durumda ithal gıdalar, en yetkin denetçiler tarafından zorlu bir denetimden geçerler.
6-) Gıda üretim izni belgesi alma şartlarından biri de ISO 22000 belgesi olma şartı olmalıdır. Ayrıca ITU belgesi olmayan tarım ürünlerinin satışına izin verilmemelidir.
7-) Okullarda gıda güvenliği ve kalitesi dersleri koyulmalıdır. Buradaki gıda terimi, suyu da kapsamalıdır.
Sonsöz
Ülkemizde haberlerde sürekli besin zehirlenmesinden hastaneleri dolduran insanlar görürüz ve önemsemeyiz.
Unutmayalım ki güvenli olmayan gıdaların yol açtığı sorunlar ancak böyle kitlesel olaylarda bize haber olarak sunuluyor.
Oysa biz insan tüketimine az veya çok uygun olmayan gıdaları her gün tüketiyoruz.
Bu sebeple zaman zaman çeşitli ve sebebini bile tam anlayamadığımız hastalıklara tutulduğumuz gibi, ülkemizde kanser vakaları da artıyor.
Artık kanser vakalarının neden arttığını merak etmemize gerek yok.
İşte yukarıda yazılı çeşitli kanser yapısı toksin ve benzeri zararlı maddenin gıdalarımızda zaman zaman tespit edildiği ispatlanmış.
Büyük ihtimalle yavaş yavaş bu zararlı maddeler vücudumuzda birikiyor ve bir seviyeden sonra hastalıklar başlıyor.
Unutmayalım ki güvenli gıda tüketmek bir insan, hatta bir hayvan hakkıdır.
Hakkımızı koruyalım, soralım, sorgulayalım.
Kendimizin ve gelecek nesillerimizin sağlığı için sorumlu olan herkesin görevini doğru şekilde yapmasını sağlayalım.
Bu amaçla bu konuda bilgi toplamaya, çevremizi bilgilendirmeye, eğitim almaya ve eğitim vermeye çalışalım.
Bir Çin atasözü der ki:
"Bir yıllık varlık istersen buğday,
on yıllık varlık istersen ağaç,
yüz yıllık varlık istersen insan yetiştir."
TÜRK GIDA KODEKSİ YÖNETMELİĞİ
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Hukuki Dayanak ve Tanımlar
Amaç
Madde 1- Bu Yönetmeliğin amacı; üretici ve tüketici menfaatleri ile halk sağlığını korumak, gıda maddelerinin tekniğine uygun ve hijyenik şekilde üretim, hazırlama, işleme, muhafaza, depolama, taşıma ve pazarlanmasını sağlamak üzere gıda maddelerinin özelliklerini belirlemektir.
Kapsam
Madde 2- Bu Yönetmelik; gıdaların kalite ve hijyenle ilgili özelliklerini, katkı maddelerini, aroma maddelerini, pestisit ve veteriner ilaç kalıntılarını, gıda bulaşanlarını, ambalaj ve işaretleme, depolama ve taşıma kurallarını, numune alma ve analiz metodlarını kapsar.
Hukuki Dayanak
Madde 3- Bu Yönetmelik, 24/6/1995 tarihli ve 560 sayılı Gıdaların Üretimi, Tüketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin 7 nci maddesine göre hazırlanmıştır.
Tanımlar
Madde 4- Bu Yönetmelikte geçen;
Ambalajlama: Gıda maddelerinin; içinde tutma, koruma ve bilgi verme amacıyla ambalaj materyali kullanılarak sarılmaları ve/veya kaplara yerleştirilmelerini,
Ambalajlama gazları: Ambalajlamadan önce, ambalajlama sırasında veya gıda ambalaja konulduktan sonra gıdanın raf ömrünü uzatmak amacıyla ambalaj kabının içine verilen hava dışındaki gazları ve gaz karışımlarını,
Ambalaj materyali: Gıda maddelerini dış etkenlerden koruyan ve içine konan gıda maddesini birarada tutarak taşıma, depolama, dağıtım, tanıtım ve reklam gibi pazarlama işlemlerini kolaylaştıran veya gıda maddeleri ile temasta bulunmak üzere üretilen plastik, cam, seramik, kağıt, metal, ahşap ve/veya bunların karışımından elde edilen materyalleri,
Aroma arttırıcılar: Gıdanın mevcut tat ve/veya kokusunu arttıran maddeleri,
Aroma maddesi: Gıda maddelerine tat ve koku vermek ve bunları geliştirmek için kullanılan maddeleri ve bunların üretiminde kullanılan kaynak materyalleri,
Asitler: Asitliği arttıran ve/veya gıdada ekşi bir tat oluşumunu sağlayan maddeleri,
Asitlik düzenleyiciler: Gıdaların asitlik veya alkaliliğini değiştiren veya kontrol eden maddeleri,
Ayırıcılar: Metalik iyonlarla kimyasal kompleks oluşturan maddeleri,
Belirleyici kalıntı: Süt, yumurta ve hayvan dokularındaki toplam veteriner ilaç kalıntısı miktarı hakkında bilgi veren ve vücuttaki biyokimyasal seyri bilinen kalıntıları,
Beslenme açısından etiketleme: Gıda maddesinin beslenme açısından sahip olduğu bazı özelliklerinin ve/veya ayrıcalıklarının etikette belirtilmesini,
Brüt ağırlık: Gıda maddesinin ambalajıyla birlikte toplam ağırlığını,
Bulaşma: Üründe istenmeyen herhangi bir maddenin bulunması durumunu,
CoE -Council of Europe Assosiation- no: Aroma maddelerine Avrupa Birliği tarafından verilen numaraları,
Dağıtım ambalajı: Gıda maddesinin, depolama, yükleme, boşaltma ve taşıma işlemlerini kolaylaştırmak üzere gıda maddesinin ambalajlı veya ambalajsız olarak içine konulduğu ambalajı,
Depo: Ham, yarı mamül ve mamül gıda maddeleri ile, katkı maddesi, yan ürünler, gıda ambalajları ve materyallerinin tüketime sunulmadan veya işlenmeden önce kalitelerinin ve tazeliklerinin bozulmadan korunması amacıyla uygun şekilde yalıtılmış, uygun sıcaklık derecesinde, özel tesisatlarla nem oranı veya hava sirkülasyonu ayarlanabilir kapalı bölümleri,
Depolama: Ham, yarı mamül ve mamül gıda maddeleri ile katkı maddesi, yan ürünler, gıda ambalajları ve materyallerinin tüketime sunulmadan veya işlemeye tabi tutulmadan önce doğal yapılarını bozmayacak koşullarda tekniğine uygun olarak saklanması işlemini,
Dezenfeksiyon: Gıda maddelerinin kirlenmesini önlemek amacıyla, gıda maddesinin özelliklerini etkilemeden, fiziksel ve/veya kimyasal yollarla ortamdaki mikroorganizmaların arındırılması işlemini,
Dökme: Ambalajlı veya ambalajsız gıda maddelerinde gıdanın niteliklerine uygun ve şekli sınırlandırılmamış kaplarda satışa sunulma şeklini,
Düşük enerjili gıda: Katılarda 100 gramında 40 kilokaloriden az, sıvılarda 100 mililitresinde 20 kilokaloriden az enerji içeren gıdaları,
Dış ambalaj: Gıda maddesinin iç ambalajlı veya ambalajsız olarak tüketiciye sunulmak üzere birden fazla birim halinde, üretimi sırasında içine konulduğu engelleme malzemesini ve ambalajını,
EC -European Community- kodu: Her bir gıda katkı maddesi için Avrupa Birliği tarafından belirlenen kod numaralarını,
Emülgatörler: Bir gıda maddesinde, yağ ve su gibi iki veya daha fazla fazın homojen bir karışımını oluşturan veya sabit tutan maddeleri,
Emülgatör tuzları: Peynirde bulunan proteinleri dispers hale getirerek yağ ve diğer bileşenlerin homojen dağılımını sağlayan maddeleri,
Enerjisi azaltılmış gıda: Orijinal gıda veya benzeri ürüne kıyasla enerji değeri en az % 25 oranında azaltılmış gıdaları,
Etiket: Gıda maddesini tanıtıcı her türlü yazılı veya basılı bilgi, marka, damga ve işaretleri içeren ve gıda ile birlikte sunulan veya ambalajında basılı bulunan tanıtım bildirimini,
Etiketleme: Gıda maddesine ait değişik şekillerde hazırlanan tanıtım bildiriminin gıda maddesiyle birlikte sunulması işlemini,
Fason üretim: Gıda maddelerinin üretimini yapan veya yaptıran özel ve tüzel kişiler arasında, üretime başlamadan önce karşılıklı yapılan sözleşmeye ve izne bağlı üretimi,
FEMA -Flavour and Extract Manufacturers- no: Aroma maddelerine Amerika Birleşik Devletleri Aroma Maddesi ve Ekstrakt Üreticileri Birliği tarafından verilen numaraları,
Gıda bulaşanları: Bitki, hayvan ve toprak kökenli yabancı maddeler,ilaç kalıntıları,metalik ve biyolojik bulaşmalar; insan sağlığına zararlı olan plastik madde, deterjan, dezenfektan, radyoaktif madde kalıntıları ve her türlü istenmeyen maddeleri,
Gıda güvenilirliği: Gıda maddelerinin her türlü bozulma ve bulaşma etkeninden uzaklaştırılarak tüketime uygun olmasını,
Gıda hijyeni: Gıda maddelerinin güvenilir olarak tüketime sunulması için gıda zincirinin safhalarında alınan önlemleri,
Gıda katkı maddesi: Tek başına gıda olarak tüketilmeyen veya gıda ham veya yardımcı maddesi olarak kullanılmayan, tek başına besleyici değeri olan veya olmayan; seçilen teknoloji gereği kullanılan işlem veya imalat sırasında kalıntı veya türevleri mamül maddede bulunabilen, gıdanın üretilmesi, tasnifi, işlenmesi, hazırlanması, ambalajlanması, taşınması, depolanması sırasında gıda maddesinin tat, koku, görünüş, yapı ve diğer niteliklerini korumak, düzeltmek veya istenmeyen değişikliklere engel olmak ve düzeltmek amacıyla kullanılmasına izin verilen maddeleri,
Gıda maddesi: Tütün ve sadece ilaç olarak kullanılanlar hariç olmak üzere, içkiler ve sakızlar ile hazırlama ve işleme gereği kullanılan maddeler dahil insanlar tarafından yenilen ve içilen ham, yarı veya tam işlenmiş her türlü maddeleri,
Gıda maddeleri üreten işyeri: Gıda maddelerinin hammaddeden başlayarak sınıflandırma, işleme, değerlendirme, dayanıklı hale getirme işlemlerinin yapıldığı ve gıda maddeleri satış yerlerine gönderilmek üzere depolandığı tesisler ile bu tesislerin tamamlayıcısı sayılacak yerlerin tamamını,
Gıda zinciri: Gıda maddelerinin üretiminde hammaddeden başlayarak hazırlama, işleme, imalat, ambalajlama, depolama, taşıma, dağıtım ve piyasaya arz aşamalarının tümünü,
GMP -Good Manufacturing Practice- veya QS -Quantum Satis-: Kullanılan katkı maddesinin beklenilen teknolojik etkiyi sağlayan en az miktarını,
Hacim arttırıcılar: Gıdaların faydalanılabilir enerji değerini arttırmadan, gıdaların hacmini arttıran maddeleri,
Hammadde: Gıda maddelerinin üretiminde kullanılan; hasat, kesim, sağım, avlama, toplama sonucu elde edilen ürünü,
İç ambalaj: Gıda maddesiyle doğrudan temasta olsun veya olmasın, bir birim olarak tüketiciye sunulmak üzere, gıda maddesinin üretim sırasında içine konulduğu engelleme malzemesini ve ambalajını,
İtici gazlar: Gıdanın, bulunduğu kaptan dışarı çıkmasını sağlayan hava dışındaki gazları,
İşlem yardımcıları: Tek başına gıda bileşeni olarak kullanılmayan, belirli bir teknolojik amaca yönelik olarak hammadde gıda veya bileşenlerinin işlenmesi veya üretimi sırasında kullanılan ; son üründe kendi veya türevlerinin kalıntılarının bulunması kaçınılmaz olan ancak kalıntısı sağlık açısından risk oluşturmayan maddeleri,
İşlenmemiş gıda: Bölünmüş, parçalanmış, kemiğinden ayrılmış, soyulmuş, temizlenmiş, ayıklanmış, öğütülmüş, kesilmiş, kıyılmış, inceltilmiş, dondurulmuş, derin dondurulmuş, soğutulmuş, paketlenmiş olsun veya olmasın; doğal yapılarında değişikliğe neden olacak herhangi bir işlem uygulanmamış gıdaları,
Jelleştiriciler: Jel oluşumu ile gıdada farklı bir tekstür oluşturan maddeleri,
Kabartıcılar: Gaz oluşturarak hamurun hacmini arttıran madde veya madde kombinasyonlarını,
Kabul edilebilir en yüksek değer veya MRLs: Bir gıda maddesinde istenmeyen bir maddenin bulunmasına sınırlı olarak izin verilen en yüksek miktarı,
Kabul edilebilir günlük alım miktarı veya ADI -Acceptable Daily Intake-: İnsan vücut ağırlığının kg’ı başına mg olarak bir ömür boyunca insan sağlığı üzerinde hiçbir olumsuz etki oluşturmadan gıdalarla günlük olarak alınabilecek en yüksek kalıntı miktarını,
Kabul edilebilirlik sayısı: Bir partinin kabul edilebilmesi için numunede bulunabilecek maksimum kusurlu sayısını,
Köpük oluşturucular: Sıvı veya katı gıdalarda gaz fazın homojen dağılımını sağlayan maddeleri,
Köpüklenmeyi önleyiciler: Köpüklenmeyi azaltan veya önleyen maddeleri,
Koruyucular: Gıdaların mikroorganizmalarla bozulmalarını önleyerek raf ömürlerinin uzatılmasını sağlayan maddeleri,
Kritik kontrol noktası: Gıda üretim aşamalarında gıda güvenilirliğine yönelik oluşabilecek tehlikelerin saptanarak önlenmesi, kabul edilebilir sınırlara indirilmesi veya ortadan kaldırılması amacıyla kontrol uygulanabilen işlem basamağını,
Kritik limit: Kabul edilebilir ile kabul edilemez arasındaki sınır değeri,
Kusurlu numune: Numune ünitesinin Türk Gıda Kodeksine uymaması halini,
Kıvam arttırıcılar: Gıdanın kıvamını arttıran maddeleri,
Mamül madde: Belli bir teknoloji kullanılarak elde edilen tüketime hazırlanmış gıda maddelerini,
Modifiye nişastalar: Fiziksel veya enzimatik uygulamaya, asit veya alkali inceltme veya ağartmaya tabi tutulmuş olsun veya olmasın yenilebilir nişastaların bir veya daha fazla kimyasal işleme tabi tutulması ile elde edilen maddeleri,
Muayene ve analiz: Numune alma işlemi ile başlıyan ve o partinin istenilen özelliklere uygunluğunu kontrol etmek için yapılan işlemlerin tümünü,
Nem tutucular: Gıda maddelerinin düşük rutubetli ortamdan etkilenip kurumasını önleyen veya toz gıdaların sıvı ortamlarda erimesini kolaylaştıran maddeleri,
Net miktar: Ambalaj içindeki gıda maddesinin miktarını,
Numune: Bir partinin aranılan özelliklerinin muayenesini yapmak amacıyla niteliğine bakılmaksızın partinin çeşitli yerlerinden tekniğine uygun biçimde alınan , partiyi tam olarak temsil eden bir veya daha çok sayıdaki birimi,
Numune alma: Partiden numune ünitelerini alma işlemini,
Numune alma planı: Alınan örneğin test ve analiz sonuçları temel alınarak bir parti veya üretimin kabul veya red kararının verilebilmesi için hazırlanan, numune büyüklüğü, muayene seviyeleri, kabul veya red sayılarını kapsayan numune alma şemasını,
Numune büyüklüğü: Partiden alınan toplam numune içindeki birim ambalaj sayısını,
Numune ünitesi: Tek bir ünite olarak analize tabi tutulacak olan tek tek birimleri, bunlardan alınan bir kısım veya bu kısımların karışımları ile oluşturulan birimi,
Oksitlenmeyi önleyiciler: Oksidasyonun neden olduğu bozulmaları önleyerek gıdaların raf ömürlerinin uzatılmasını sağlayan maddeleri,
Özel beslenme amaçlı gıda: Bebek mamaları ve çocuk gıdaları da dahil, özel fizyolojik koşullar ve/veya hastalıklar nedeni ile ortaya çıkan özel beslenme ihtiyacını karşılamak amacıyla hazırlanan veya formüle edilen, kendilerine ait özel bileşimini veya üretim basamaklarına bağlı olarak normal tüketim için üretilen gıda maddelerinden açıkça ayrılabilen, bildirimindeki beslenme amaçlarına uygun ve bu uygunluğu işaret edici şekilde pazara sunulan gıda maddelerini,
Parlatıcılar: Yağlayıcılar da dahil gıdaların dış yüzeyine uygulandığında parlak bir görünüm veren veya koruyucu bir tabaka sağlayan maddeleri,
Parti: Aynı koşullarda ve zamanda üretilen aynı boy, tip ve ambalajdaki ürün örnekleri veya ambalajları topluluğunu,
Parti büyüklüğü: Parti içindeki birim ambalaj sayısını,
Pestisit: Tarımsal ürünlerin üretimi, işlenmesi, depolanması, taşınması ve dağıtılması sırasında zararlıların kontrolü, uzaklaştırılması, imha edilmesi, önlenmesi amacıyla kullanılan; bitki gelişimini düzenleyiciler dahil kimyasal maddeleri,
Pestisit kalıntısı: Pestisit kullanımı sonucu tarımsal ürünlerde ve gıdalarda ortaya çıkan, pestisit türevleri, dönüşüm ürünleri, metabolitleri, parçalanma ürünleri de dahil toksikolojik anlamda kirliliğe sebep olan maddeleri,
Raf ömrü: Gıda maddelerinin üretim tarihinden itibaren uygun koşullarda spesifik özelliklerini muhafaza edebildiği süreyi,
Renklendiriciler: Tek başına gıda olarak tüketilmeyen veya gıdalarda ana bileşen olarak kullanılmayan, gıdaya renk artırıcı veya renk düzenleyici olarak katılan maddeleri,
Risk: Gıda maddesinde bir tehlikenin olabilirliğini,
Sertleştiriciler: Meyve ve sebzelerin dokularını sert veya gevrek tutan veya mevcut jelleştiriciler ile reaksiyona girerek jel oluşumunu sağlayan veya güçlendiren maddeleri,
Sıvı pektin: Kurutulmuş elma püresi veya narenciye meyvelerinin kabuğundan veya her ikisinin karışımından seyreltilmiş asitle işlenmesini takiben sodyum veya potasyum tuzları ile kısmi nötralizasyon sonucu elde edilen pektini içeren ürünleri,
Soğuk zincir: Soğuk zincir gereksinimi olan gıda maddelerinin üretiminden tüketimine kadar her aşamada kendi özelliklerini koruyabilmesi için uygulanması zorunlu olan soğuk muhafaza, soğuk taşıma ve benzeri işlemlerinin tamamını,
Son tüketim tarihi: Gıda maddeleri için önerilen en son tüketim tarihini,
Stabilizatörler: Gıdaların fiziko-kimyasal durumlarını korumalarını sağlayan, iki veya daha fazla karıştırılamaz fazın homojen dağılımını ve gıdaların var olan renklerini koruyan veya kuvvetlendiren maddeleri,
Süzme ağırlığı: Ambalaj içindeki gıdanın, sıvı kısmı uygun yöntemlerle ayrıldıktan sonra kalan kısmının ağırlığını,
Şeker: Mono ve disakkaritleri,
Şeker ilavesiz gıda: Dışarıdan mono veya disakkarit ilave edilmemiş gıdaları,
Tatlandırıcılar: Gıdalarda tatlı bir lezzet sağlayan, şeker dışındaki maddeleri,
Taşıma: Ham, yarı mamül ve mamül gıda maddeleri ile katkı maddesi, işlenmeye mahsus yan ürünler, gıda ambalajları ve materyallerinin özelliklerine uygun araç ve gereçler ile bir yerden başka bir yere nakledilmesini,
Taşıyıcılar: Gıda katkı maddelerini çözmek, seyreltmek veya dağılımını sağlamak gibi fiziksel yollarla modifiye ederek; bu maddelerin teknolojik fonksiyonlarını değiştirmeden, kendileri de teknolojik bir etki yapmadan gıda katkı maddelerinin uygulama ve kullanımını kolaylaştıran maddeleri,
Tehlike: Gıda maddesinde biyolojik, kimyasal veya fiziksel olarak ortaya çıkabilen potansiyel zararları,
Temizlik: Gıda maddesi üreten işyerlerinde kirin, toprağın, gıda kalıntılarının, yağın ve diğer istenmeyen maddelerin ortamdan uzaklaştırılması işlemini,
Tolerans düzeyi: Hayvana uygulanan bir veteriner ilacının, o hayvanın insan gıdası olarak değerlendirilen dokularında bulunmasına izin verilen yoğunluğunu,
Topaklanmayı önleyiciler: Gıda partiküllerinin birbirine yapışması eğilimini azaltan veya önleyen maddeleri,
Üretim tarihi: Gıda maddelerinin üretildiği tarihi,
Veteriner ilaç kalıntısı: Toksikolojik yönden risk taşıyan veteriner ilaçlarının değişmemiş şekillerinin ve/veya metabolitlerinin hayvan doku veya organlarındaki serbest ve veya bağlı olarak bulunan miktarlarını,
Veteriner ilaçları: Hayvanları tedavi, koruma ve teşhis amacıyla veya hayvanın davranış ya da fizyolojik fonksiyonlarını değiştirmek amacıyla uygulanan maddeleri,
Zararlı canlı: Doğrudan veya dolaylı olarak gıda maddesinde bulaşmaya yol açabilecek her türlü canlıyı,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Gıda Katkı Maddeleri
Gıdalarda Katkı Maddelerinin Kullanımı
Madde 5- Gıdalarda katkı maddelerinin kullanımı aşağıdaki esaslara uygun olacaktır:
a) Aşağıda anılan maddeler katkı maddesi olarak değerlendirilmez:
İçme suyu arıtmada kullanılan maddeler,
Sıvı pektin,
Sakız esasları,
Beyaz veya sarı dekstrin , kavrulmuş veya dekstrine edilmiş nişasta, asit veya alkali uygulaması ile modifiye edilmiş nişasta, ağartılmış nişasta, fiziksel olarak modifiye edilmiş nişasta ve amilolitik enzim uygulamasına tabi tutulmuş nişasta,
Amonyum klorür,
Kan plazması, yenilebilen jelatin, protein hidrolizatları ve bunların tuzları, süt proteini ve gluten,
Glutamik asit dışındaki aminoasitler ve bunların tuzları, glisin, sistein, sistin ve bunların tuzları ve katkı fonksiyonu olmayanları,
Kazeinatlar ve kazein,
İnülin,
İşlem yardımcıları,
Bitki üretiminde, bitkileri korumak amacıyla kullanılan maddeler,
Aromalar,
Gıdalara beslenme ögesi olarak katılan mineral, vitamin , iz elementler ve benzeri ürünler.
b) EK-1, 2, 3, 5, 6 da belirtilen durumlar dışında aşağıdaki gıdalarda katkı maddesi kullanılamaz:
İşlenmemiş gıdalar,
Bal,
Bitkisel ve hayvansal kaynaklı, emülsifiye edilmemiş katı ve sıvı yağlar,
Tereyağı,
Pastörize ve sterilize süt ve krema,
Aromalandırılmamış , fermentasyonu durdurulmamış süt ürünleri,
Doğal mineral sular ve kaynak suları,
Aromalandırılmış, kolay çözünebilen kahveler hariç olmak üzere kahve ve kahve ekstraktları,
Aromalandırılmamış yaprak çay,
Şeker,
Kuru makarna,
Sterilize yayıkaltı hariç olmak üzere aromalandırılmamış doğal yayık altı suyu.
c) 0-3 yaş arası çocuk gıdalarında tatlandırıcı kullanılamaz.
d) Ek-7 de belirtilen durumlar dışında aşağıdaki gıdalarda renklendirici kullanılamaz:
Rakı,
İşlenmemiş gıdalar,
Şişelenmiş veya ambalajlı sular,
Tam yağlı, yarım yağlı ve yağsız, pastörize veya sterilize aromalandırılmamış sütler,
Çikolatalı sütler,
Aromalandırılmamış fermente süt ürünleri,
Aromalandırılmamış yayıkaltı suyu,
Aromalandırılmamış krema ve toz krema,
Ham hayvansal veya bitkisel katı ve sıvı yağlar,
Yumurta ve yumurta ürünleri,
Un ve benzeri öğütülmüş ürünler ve nişastalar,
Ekmek ve benzeri ürünler,
Makarna ve mantı benzerleri,
Şekerler,
Domates salçası ve konserve domatesler,
Domates bazlı soslar,
Meyve suyu, nektarları ve sebze suları,
İşlenmiş meyve , sebze ve mantarlar,
Kestane püresi,
Balık, kabuklular, yumuşakçalar, et , kümes hayvanları ve av hayvanlarının etleri ve bunların preparatları ,
Kakao ürünleri ve çikolata ürünlerindeki çikolata kısmı,
Kavrulmuş kahve, çay, hindiba, çay ve hindiba ekstraktları, çay, bitki, meyve ve hububatların infüzyon preparatları, bu ürünlerin karışımları ve kolay çözünebilenen karışımları,
Tuz, tuz ikameleri, baharatlar ve baharat karışımları,
Şaraplar,
Şarap sirkeleri,
Sağlık sorunlu bebek ve çocuklar için hazırlanmış gıdalar dahil olmak üzere tüm bebek ve çocuk gıdaları,
Bal,
Malt ve malt ürünleri,
Aromalandırılmamış peynirler,
Keçi ve koyun sütünden elde edilen tereyağı.
e) Gıda katkı maddeleri saflık kriterlerine uygun olacaktır.
f) Bir gıda maddesinin herhangi bir bileşeninde kullanılmasına izin verilen katkı maddesi o gıdanın kendisinde de bulunabilir.
g) Bir gıda maddesinin üretiminde aromatik veya besleyici özellikleri nedeni ile kullanılan, ancak ikinci etkisi renk vermek olan paprika, turmerik, safran gibi maddeler renklendirici olarak değerlendirilemezler.
h) Peynir kaplamaları, salam ve sucuk kılıfları gibi gıdaların yenilemeyen dış kısımlarında kullanılan boyalar renklendirici olarak değerlendirilemezler. Bu boyalar Yönetmeliğin 9 uncu bölümü içerisinde değerlendirilirler.
ı) Et ve et ürünlerinin damgalanmasında sadece E155 Brown HT, E 133 Briliant blue FCF veya E 129 Allura red veya E133 Brilliant blue FCF ile E 129 Allura red AC nin uygun oranlarda karışımı kullanılabilir.
j) Yumurta kabuklarının dekoratif olarak renklendirilmesinde veya damgalanmasında sadece gıdalarda kullanılmasına izin verilen renklendiriciler kullanılabilir.
k) Gıda katkı maddelerinin sınıf, ad ve sinonimi, EC nosu, kullanılacağı mamul, kullanılabileceği maksimum miktarı ile diğer teknik zorunluluklar EK-1,2,3,4,5,6,7,8,9,10 ve 11 de yer alan listelerde verilmiştir.
Katkı Maddelerinin Etiketlenmesi
Madde 6- Gıda katkı maddesi veya kombinasyonlarının ambalaj ve/veya etiketi üzerinde aşağıdaki bilgiler okunaklı ve silinemez biçimde bulundurulacaktır:
Üretici veya ambalajlayıcı veya satıcı firmanın adı veya ticari adı ve işyeri adresi,
Katkı maddesinin adı ve EC kodu,
Madde karışım halinde ise, her bir katkı maddesinin adı, EC kodu ve ağırlıkça azalan sırası,
Katkı maddesine; seyreltilmesini, çözdürülmesini, standardizasyonunu, satışını veya depolanmasını kolaylaştırmak amacı ile değişik maddeler veya gıda bileşenleri katıldı ise, kullanılan maddenin adı, kullanım amacı ve her bir bileşenin ağırlıkça azalan sırası,
“Gıdada kullanım içindir” ifadesi veya gıdada kullanılacağını belirtir farklı bir ifade,
Gerekli ise özel depolama ve kullanım şartları,
Kullanım talimatı,
Parti veya seri numarası,
Net miktarı,
Gıdada kullanım miktarı sınırlı olan bileşenlerin % ‘leri,
Katkı maddesi hayvansal kaynaklardan elde edilmiş ise elde edildiği hayvanın cinsi,
Üretim tarihi,
Bu Yönetmeliğin 9 uncu bölümüne uygun olarak son tüketim tarihi.
Gıda Katkı Maddelerinin Saflık Kriterleri
Madde 7- Gıda katkı maddelerinin saflık kriterleri ayrıca yayımlanacaktır.
Uyarıcı İfadeler
Madde 8- Poliol ve/veya aspartam içeren ve direkt olarak tüketiciye sunulacak tatlandırıcıların etiketlerinde:
- Polioller: “Aşırı Tüketimi Laksatif Etkiye Neden Olabilir”,
- Aspartam: “Fenilalanin İhtiva Eder”
uyarıları yer alacaktır.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Gıda Aroma Maddeleri
Gıdalarda Aroma Maddelerinin Kullanımı
Madde 9- Gıdalarda aroma maddelerinin kullanımı aşağıdaki esaslara uygun olacaktır:
a) Hayvansal veya bitkisel kökenli olup doğasında aroma verme özelliği bulunan maddelerin koku ve tat verme amacıyla kullanılmadıkları durumlarda bu Yönetmelik hükümleri uygulanmaz.
b) Aroma verici maddelerin içinde aşağıda anılan ve EK-13 A’da verilen maddeler bulunabilir:
Aroma maddelerinin depolanması ve kullanımı için gerekli olan katkı maddeleri,
Aroma maddelerini çözdürmek ve seyreltmek için kullanılan ürünler,
Aroma maddelerinin üretiminde kullanılması zorunlu olan katkı maddeleri ve işlem yardımcıları.
c) Aromaların içinde toksikolojik açıdan tehlike yaratacak miktarda herhangi bir element veya madde olmamalıdır.
d) Aroma maddelerinde
Arsenik : 3 mg/kg
Kurşun : 10 mg/kg
Kadmiyum : 1 mg/kg
Civa : 1 mg/kg
dan fazla olmamalıdır.
e) Aroma kullanımı sonucunda gıdalarda 0,03 mg/kg dan fazla 3,4 benzopiren bulunmamalıdır.
f) Aroma maddelerinin veya aroma verme özelliği olan diğer bileşenlerin kullanımı nedeniyle gıdalarda bulunabilen maddelerin kabul edilebilir en yüksek değerleri EK-12 de verilmiştir.
g) Aroma maddeleri aşağıdaki kategorilere ayrılır:
Doğal aroma vericiler: Uygun fiziksel, enzimatik veya mikrobiyolojik yöntemlerle bitkisel veya hayvansal kaynaklardan elde edilen , aroma özelliği taşıyan maddelerdir.
Doğala özdeş aroma vericiler: Kimyasal yollarla sentezlenen veya izole edilen, kimyasal yapı olarak doğal aromalar ile aynı olan maddelerdir. Kullanımına izin verilen doğala özdeş aroma verici maddelerin listesi EK-13 B’de verilmiştir.
Yapay aroma vericiler: Kimyasal yollarla sentezlenen ancak kimyasal yapısı doğal aromalardan farklı olan maddelerdir. Kullanımına izin verilen yapay aroma verici maddelerin listesi EK-13 de verilmiştir.
Aroma karışımları: Doğal aroma vericiler dışında uygun fiziksel, enzimatik veya mikrobiyolojik metodlarla bitkisel veya hayvansal kaynaklardan elde edilen ürünlerdir.
Reaksiyon aromaları: Sıcaklığı 1800C ı ve süresi 15 dakikayı geçmeyen işlemlerle elde edilen başlangıçta aroma verici özelliği olmayan, en az bir bileşeni azot ve diğer bileşeni indirgen şeker içeren iki maddenin birlikte reaksiyona girmesi sonucu oluşan aroma verici karışımlardır.
Tütsü aromaları: Bazı gıdaların tütsüleme işleminde kullanılan tütsü ekstraktlarıdır.
h) Aroma maddesi hayvansal kaynaklı ise hangi hayvana ait olduğu üretici tarafından belgelenmek zorundadır.
ı) Aroma maddesinin etiketinde "doğal" ifadesi veya aynı anlama gelen bir başka ifade , aroma maddesi bünyesinde sadece doğal aroma vericiler ve/veya aroma karışımlarını içeriyorsa kullanılabilir.
i) Doğal bir aroma maddesinin adı “Doğal Çilek Aroması” ifadesinde olduğu gibi bir gıda maddesine veya bir aroma kaynağına referans oluşturuyorsa, bu aromanın tamamının uygun fiziksel, enzimatik veya mikrobiyolojik yollarla bu gıdadan veya kaynaktan elde edilmesi zorunludur.Aksi durumda “doğal” ifadesi kullanılamaz.
Aroma Verici Maddelerin Etiketlenmesi
Madde 10- Aroma verici maddelerin etiketlenmesi ile ilgili kurallar aşağıdadır:
a) Doğrudan tüketiciye satış amacı olmayan aroma maddelerınin ambalajları ve/veya etiketleri aşağıdaki bilgileri açık ve silinemez bir biçimde bulunduracaktır:
Üreticinin, ithalatçının, ambalajlayıcının veya satıcının adı, ticari adı ve işyeri adresi,
" Aroma Maddesi " veya aromayı tarif edecek spesifik bir ifade,
Gıdalarda kullanıma uygun olduğunu belirtir ifade,
Aroma verici maddelerin kategorileri açısından ağırlık sırasına göre listesi,
Aroma verici maddelerin içinde bu Yönetmeliğin 9 uncu Maddesinin (b) bendinde anılan maddelerden biri veya birkaçı bulunuyor ise ağırlık sırasına göre her bir maddenin adı, sınıfı ve varsa EC kodu,
EK-12 de verilen bileşenlerin ve 3,4 benzopirenin maksimum miktarları,
“ Gıda Üretimi İçindir.” ifadesi,
Ağırlık veya hacim olarak miktarı,
Parti numarası,
Üretim tarihi ve raf ömrü,
Gerektiğinde özel depolama ve kullanım şartları.
Etiket üzerinde “ Gıda Üretimi İçindir, Perakende Satış İçin Değildir” ifadesinin bulunması durumunda; üreticinin adı, satış tanımı, gıdalarda kullanıma uygun olduğunu belirtir ifade, malın ağırlık veya hacim olarak miktarı, parti numarası ve üretim tarihi ve raf ömrüne ait bilgilerin etiket üzerinde yer alması yeterlidir. Diğer bilgiler müşteriye bir belge ile sunulabilir.
b) Direkt olarak tüketiciye satılacak aroma maddelerinin etiketleri ve/ veya ambalajları aşağıdaki bilgileri açık ve silinemez bir biçimde bulunduracaktır:
"Aroma Maddesi" veya aromayı tarif edecek spesifik bir ifade,
Gıdalarla kullanıma uygun olduğunu belirtir ifade,
Üretim tarihi ve raf ömrü,
Gerektiğinde özel depolama ve kullanım şartları,
Kullanım talimatı,
Ağırlık veya hacim olarak net miktarı,
Üreticinin, ithalatçının, ambalajlayıcının veya satıcının adı, ticari adı ve işyeri adresi,
Parti numarası,
Aromaların içinde bu Yönetmeliğin 9 uncu Maddesinin (b) bendinde anılan maddelerden bir veya birkaçı bulunuyor ise ağırlık sırasına göre her bir maddenin adı ve varsa EC kodu
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Bulaşanlar
Gıda Maddelerindeki Kabul Edilebilir En Yüksek Bulaşan Değerleri
Madde 11- Gıda maddelerinde bulunabilecek mikrobiyal toksinler EK-14 te, metal ve metaloidler EK-15 de, yabancı madde ve bileşikleri EK-16 da verilmiştir.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Pestisit Kalıntıları
Pestisit Kalıntı Limitlerinin Uygulama Esasları
Madde 12- Tarımsal ürünlerde pestisit kalıntı limitlerinin uygulama esasları aşağıda verilmiştir:
a) Tarımsal ürünlerde 8/9/1995 tarih ve 22398 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Zirai Mücadelede Kullanılan Pestisit ve Benzeri Maddelerin Ruhsatlandırılma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik” e göre ruhsatlandırılmış pestisitlerin kabul edilebilir en yüksek kalıntı limitleri EK-17 de verilmiştir.
b) Ürünler için EK-17 de verilen kabul edilebilir en yüksek limitler ürünlerin piyasaya arzında dikkate alınacak ve uygulanacaktır.
c) Dökme şeklinde piyasaya sunulan ürünlerde etiket üzerinde; ürünün hasat edildiği bölge ve üreticisinin adı ve adresi bulunacaktır.
d) Ürünlerdeki pestisit kalıntılarının EK-17 deki limitlere uygun olmaması halinde üretici sorumludur.
e) Ürün etiketi üzerinde yukarıdaki bilgilerin bulunmaması halinde pestisit kalıntı limitleri uygun olmayan ürünleri tüketime sunan satıcı sorumludur.
ALTINCI BÖLÜM
Veteriner İlaçları Tolerans Düzeyleri
Veteriner İlaçları İçin Tolerans Düzeyleri Ve Yasal Arınma Sürelerine Ait Değerler
Madde 13- Veteriner ilaçları için tolerans düzeylerine ilişkin değerler EK-18 de verilmiştir.
YEDİNCİ BÖLÜM
Gıda Hijyeni
Hammaddenin Sağlandığı Alanlarla İlgili Kurallar
Madde 14- Hammaddenin sağlandığı alanlarla ilgili kurallar aşağıdadır:
a) Gıdalara kabul edilemez düzeylerde zararlı maddeler taşıma ihtimali bulunan alanlarda hammadde üretimi yapılmamalıdır.
b) Hammaddelerin endüstriyel, evsel ve zirai atıklarla bulaşması önlenmeli ve bu tür atıkların hammadde sağlanan alanlardan uzaklaştırılması ile ilgili işlemler resmi otoritelerce kabul edilebilir olmalıdır.
c) Hammaddeler sağlığa zararlı maddeler içeren sularla sulanmamalıdır.
d) Hammaddeler üretiminden işleme noktasına gelinceye kadar fiziksel, kimyasal ve mikrobiyolojik bulaşanlardan korunmalıdır.
e) Hammaddelerin üretiminde kullanılan alet, ekipman ve taşıyıcılar sağlığa zararlı olmamalıdır.
f) İnsan tüketimi için uygun olmayan maddeler hammaddeden ayrılarak hijyenik kurallara uygun bir biçimde ortamdan uzaklaştırılmalıdır.
g) Hammaddeleri bulaşmaya karşı korunabilen, hasar ve bozulmanın en aza indirilebildiği koşullarda depolanmalıdır.
h) Hammaddelerinin taşınmasını sağlayacak araçlar temiz olmalı, gerektiğinde dezenfekte edilmelidir. Ürünün özelliği gerektiriyorsa soğutucu gibi özel donanımlar kullanılmalıdır. Hammadde ile temas eden buz içme suyundan yapılmalı, bulaşmadan korunarak işlenmelidir.
Gıdaların İşlenmesi İle İlgili Kurallar
Madde 15- Gıdaların işlenmesi ile ilgili kurallar aşağıdadır:
a) Hammadde, yardımcı madde veya katkı maddeleri; ayıklama, hazırlama veya işleme sırasında bozuk veya yabancı maddeler, parazitler, mikroorganizmalar veya bunların toksinleri açısından kabul edilebilir düzeye indirilemedikçe işletmeye alınmamalıdır. Bu maddeler üretim hattına alınmadan önce denetimden ve sınıflamadan geçirilmeli ve gerekiyorsa laboratuvar testleri uygulanmalıdır.
b) Hammadde, yardımcı madde ve katkı maddeleri bozulmanın ve bulaşmanın önlenebileceği, zararın en aza indirilebileceği koşullarda depolanmalıdır. Stoklanan hammadde, yardımcı madde ve katkı maddeleri depoya giriş sırasına göre kullanılmalıdır.
c) Gıdaların işlenmesinde çalışan personel son ürünü bulaştırma riski açısından gerek görüldüğünde, üretimin değişik basamaklarında tüm koruyucu kıyafetlerini değiştirmeli, ellerini yıkamalı ve gerekirse dezenfekte etmelidir.
d) Ambalajlama dahil üretimin bütün aşamalarında işlemlerin, teknolojinin gerektirdiği süreleri aşmaması sağlanmalı, bu yolla bulaşmaya, bozulmaya, patojenik ve bozulma etmeni mikroorganizmaların gelişmesine neden olunmamalıdır.
e) Ambalaj materyali bu Yönetmeliğin 9 uncu Bölümüne uygun olmalı ve ürünü bulaşmadan korumalıdır. Ambalajlar, kullanımdan önce uygun koşullarda olup olmadıkları, temizleme ve/veya dezenfekte işlemine tabi tutulup tutulmadıkları konusunda denetlenmelidir. Yıkama işlemi uygulanan ambalajların içinde dolumdan önce su kalmamalıdır. Tüm ambalaj maddeleri hijyenik şartlarda ve temiz yerlerde depolanmalıdır. Paketleme veye dolum alanında sadece hemen kullanılacak olan ambalaj materyalleri bulundurulmalıdır.
f) Ambalajlar partinin tanınması için üretildiği fabrikası ve partisi açıkça okunacak şekilde kodlanmalıdır. Her parti için üretim kayıtları tutularak parti ile ilgili üretim detayları ve tarihi sürekli olarak okunaklı bir şekilde kaydedilmelidir. Bu kayıtlar en az ürünün raf ömrü boyunca muhafaza edilmelidir.
g) Son ürün, mikroorganizmaların bulaşmasını ve/veya gelişimini engelleyecek ve ürünü bozulmaya, ambalajı da hasara karşı koruyacak şekilde depolanmalı ve nakledilmelidir. Depolama süresince sadece tüketime uygun gıdalar dağıtılmalıdır. Dağıtımda ürünlerin özelliklerine uygun periyodik kontrolleri yapılmalı, ürünler depoya giriş sırasına göre sevkedilmelidir.
h) Gıda güvenilirliği açısından tehlike oluşturan aynı partiden ürünler satış noktalarından hemen geri alınmalı, söz konusu ürünler imha,insan tüketimi dışında bir amaçla kullanım veya yeniden işleme safhalarına kadar denetim altında tutulmalıdır.
Kontrol İşlemleri
Madde 16- Gıda üretim alanlarının kontrolu:
a) Gıda üretiminin tüm basamaklarında; yetiştirmeden başlayarak işleme,imalat, dağıtım ve tüketim noktasına ulaşıncaya kadar olabilecek tehlikeler belirlenmeli ve bu tehlikelere karşı etkili olabilecek tedbirler saptanmalıdır.
b) Muhtemel tehlikeyi engellemek veya en aza indirmek için üretim zincirinde “kritik kontrol noktaları” belirlenmelidir.
c) Kritik kontrol noktalarına ait kritik limitler tespit edilmelidir.
d) Kritik kontrol noktalarının belirlenen program doğrultusunda denetlenmesi için izleme sistemi oluşturulmalıdır.
e) İzleme sisteminde belirli bir kontrol noktasında istenmeyen bir durum gözlendiği zaman etkin önlemler alınmalıdır.
f) Kontrol sisteminin etkili bir biçimde çalıştığı, ilave testler ve işlemlerle desteklenmelidir.
g) Tüm bu aşamalarla ilgili kayıtların ve uygulanan işlemlerin yer aldığı bir dökümantasyon sistemi oluşturulmalıdır.
Kontrol Sisteminin Uygulama Aşamaları
Madde 17- Kontrol işlemlerinin uygulama aşamaları aşağıdadır:
a) Ürünle ilgili spesifik bilgi ve deneyime sahip bir kontrol grubu oluşturulmalıdır.
b) Ürünün tam ve doğru bir tanımı yapılmalıdır.
c) Gıdanın planlanan tüketim şekli ve tüketicileri tanımlanmalıdır.
d) Uzman kişiler tarafından oluşturulan kontrol grubu tarafından bir akış şeması yapılmalıdır.
e) Akış şemasının tüm basamakları ve süreleri kontrol grubu tarafından işlemlerle karşılaştırılmalı, gerektiğinde akış şemasına ilaveler yapılmalıdır.
f) Hazırlanan bu şema çerçevesinde 16 ıncı maddede belirtilen kontrol işlemleri ile ilgili kurallar her aşamada sırasıyla uygulanmalıdır.
SEKİZİNCİ BÖLÜM
Gıda Maddeleri Üreten İşyerlerinin Taşıması Gereken Özellikler
İşyeri Özellikleri
Madde 18- İşyerlerinin taşıması gereken genel özellikler, işyerinde kullanılacak su, buz ve buhar, işyerine ait sıvı atık hatları, işyerlerinde bulunması gereken sosyal tesis, tuvaletler, aydınlatma ve havalandırma, katı atıkların depolanması ve uzaklaştırılması, işyeri çevresi, işyerlerinde bulunacak hammadde alım yerleri, depolama, laboratuvar, yakıt depoları, işyerinin temizlik ve dezenfeksiyon koşulları, güvenlikle ilgili evcil hayvanlar, zararlı canlılar, işyerinde görevli personelin eğitimi ve sağlık kontrolü, görevli personelin hastalık bildirimi, çalışanların hijyeni-davranışları-gözetimi, gıda işleme alanında ziyaretçilere ilişkin kurallar ile gıda maddesi üreten işyerlerinin taşıması gerekli diğer asgari ve teknik şartlara ilişkin hususlarda 10/7/1996 tarih ve 22692 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Gıda Üretim ve Satış Yerleri Hakkında Yönetmelik” hükümleri uygulanır.
DOKUZUNCU BÖLÜM
Ambalajlama ve Etiketleme-İşaretleme
Ambalajlama
Madde 19- Ambalajlama ile ilgili kurallar aşağıdadır:
a) Türk Gıda Kodeksinde yer alan tüm gıda maddelerinin ambalajlanması zorunludur.
b) Ambalajlanmış gıda maddesi, ambalajı değiştirilmediği veya açılmadığı sürece gıda maddesine erişilemez durumda olmalıdır.
c) Gıda maddelerinin ambalajında kullanılan plastik materyallerin teknik özellikleri EK-23, 24, 25, 26, 27, 28, 29, 30, 31, 32, 33, 34, 35 ve 36’da verilmiştir.
d) Gazete ve gıda ambalaj materyali olarak üretilmemiş basılı ve yazılı kağıtlar, yeniden işlenmiş kağıtlar ve plastikler gıda ambalaj materyali olarak kullanılmazlar.
Ambalaj Materyalleri
Madde 20- Ambalaj materyallerinin genel özellikleri aşağıdadır:
a) Ambalaj materyali gıda maddesini özelliğine bağlı olarak sıcaklık değişimleri, nem, hava, ışık gibi olumsuz dış etkenlerden korumalıdır.
b) Gıda maddelerinin bileşiminde istenmeyen değişikliklere ve organoleptik özelliklerinde bozulmalara neden olmamalı ve gıda maddesiyle etkileşim göstermemelidir.
c) Ambalaj materyali üzerinde izin tarihi ve numarası ile üretici firmanın adı, bulunduğu il ve plastik materyalin kimyasal adlarının baş harfleri belirtilmelidir.
d) Doldurma, taşıma ve depolama koşullarına dayanıklı ve istiflemeye uygun olmalıdır.
Kağıt Esaslı Ambalaj Materyalleri
Madde 21- Kağıt esaslı ambalaj materyallerinin kullanımıyla ilgili kurallar aşağıdadır:
a) Gıda maddelerini doğrudan sarmaya veya içine koymaya uygun kağıt, karton, oluklu mukavva vb. içindeki maddenin bileşimini ve duyusal özelliklerini değiştirmeyecek, dışarıya sızıntı ve akıntı yapmasına imkan vermeyecek nitelikte olmalı ve gıda ile direkt temas halindeki yüzey boya içermemelidir.
b) Gıda maddeleri ile doğrudan temas edecek kağıt ve kartonların bileşiminde titandioksit (TiO2) % 3’ü, kurşun 20 mg/kg’ı, arsenik 2 mg/kg’ı, klorür %0,2’yi, poliklorbifenil 2 mg/kg’ı geçmemeli ve bu materyaller formaldehit içermemelidir.
Metal Esaslı Ambalaj Materyalleri
Madde 22- Metal esaslı ambalaj materyallerinin kullanımı ile ilgili kurallar aşağıdadır:
a) Gıda maddelerinin konulduğu paslanmaz çelik dışındaki metal esaslı ambalajlar gıdanın özelliğine göre kalay, krom, kromoksit, alüminyum folyo, lak veya plastik ile kaplanmış olmalıdır. Kaplama maddeleri kaplanılan tüm yüzeylere homojen bir şekilde dağılmalıdır. Lak ve plastik kaplamalarda bu maddelerin özellikleri plastik maddelerin teknik özelliklerine uygun olmalıdır. Kalay miktarı en az 4.9 g/m2, krom miktarı en az 50 mg/m2 ve kromoksit miktarı en az 7 mg/m2 olmalıdır.
b) Kaplama maddelerinin bileşiminde, antimon, kadmiyum ve arsenik miktarı % 0,02 den, kurşun miktarı % 0,5 den fazla olmamalıdır.
c) Alüminyum folyo ve tüplerde alüminyum miktarı en az % 95 olmalıdır.
d) Metal kapların kalaylanmasında kullanılan kalayda arsenik bulunmamalıdır.
e) Metal ambalaj kapaklarında kullanılacak contalar, kapak kenarına homojen bir şekilde dağılmalı, kopma olmamalı, ısıl işlemlerden zarar görmemelidir. Contaların özellikleri de plastik maddelerin teknik özellikleri bölümüne uygun olmalıdır.
f) Asitli gıdaların ve içkilerin çinko ve çinko ile galvanize edilmiş kaplarla teması yasaktır.
Cam Ambalaj Materyalleri
Madde 23- Cam ambalaj materyallerinin kullanımı ile ilgili kurallar aşağıdadır:
a) Cam ambalajların tipleri, büyüklükleri ve biçimleri çok çeşitli olmakla birlikte gıda maddeleri için kullanılanlar beş grup altında toplanabilir:
1- Bira meşrubat ve maden suyu şişeleri,
2- Kavanozlar, süt , meyva suyu ve ketçap şişeleri,
3- Su şişeleri,
4- Alkollü içki ve şarap şişeleri,
5- Sürahi, damacana gibi şişeler.
b) Çeşitli cam ambalajlar için olması gereken en az iç basınç değerleri aşağıda verilmiştir:
| Cam Ambalajın Sınıfı | İç Basınç Dayanımı Kg/cm2 | |
| Bira şişeleri | Geri dönüşlü | 12 |
| Geri dönüşsüz | 10 | |
| Meşrubat şişeleri | Geri dönüşlü | 16 |
| Geri dönüşsüz | 10 | |
| Maden suyu, meyve suyu şişeleri | 10 | |
c) Cam kapların ani sıcaklık değişimine dayanım dereceleri en az 42° C olmalıdır.
d) Cam ambalajın içindeki ürüne bağlı olarak meydana gelebilecek basınç dikkate alınarak ambalajın içinde bir kısım boşluk bırakılmalıdır. Çeşitli ürün grupları için bırakılması gereken tepe boşluğu miktarları aşağıda verilmiştir:
Ürün Tepe Boşluğu (%)
Su ve Benzeri İçecekler 3-5
Alkollü İçecekler 3-8
Uçucu Organik Sıvılar 10 veya daha fazla
Vakumla Kapatılmış Gıdalar 6-12
Karbonatlı İçecekler 4-7
e) Cam kapakların ağzına konulan madeni kapaklar ve mantar tıpaları bir kere kullanılmalıdır.
f) Mantarların yapıştırılmasında, suda çözünmeyen ve toksik olmayan yapıştırıcılar kullanılmalıdır.
Plastik Esaslı Ambalaj Materyalleri
Madde 24- Plastik esaslı ambalaj materyallerinin kullanımı ile ilgili kurallar aşağıdadır:
a) Gıda maddeleriyle temasta bulunacak plastikler, yüksek molekül ağırlıklı polimerlerden oluşacak ve kimyasal bakımından inert bulunacaktır. Yapılarda kalabilecek monomer miktarları plastiklere ait teknik özelliklere uygun olacaktır.
b) Gıda maddeleriyle temasta bulunacak plastiklere üretim sırasında katılan; plastifiyan- yumuşatıcı, antioksidan- oksidasyondan koruyucu, stabilizan-dayanıklılık sağlayıcı, emülgatör-homojenleştirici, librifiyan-parlatıcı, boya katalizör-hızlandırıcı gibi katkı maddelerin miktarı, gıda maddesinin kalitesini değiştirmeyecek ve toksik bir etki yapmasına neden olmayacak düzeyde olmalıdır.
c) Gıda maddeleriyle temasta bulunacak plastik malzemeler gıda maddelerini emmemeli, gıdayı sızdırmamalı, tat, koku ve rengini değiştirmemeli, taşıma ve depolama şartlarının gerektirdiği fiziksel ve mekanik özelliklere sahip olmalıdır.
d) Yiyecek ve içeceklerin ambalajı olarak kullanılan plastikler bir kez kullanılabilirler. Ancak plastiklerin geri dönüşlü olarak kullanımı ile ilgili usul ve esaslar Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığı tarafından düzenlenir.
e) Gıda maddelerinin doğrudan ambalajlanmasında kullanılacak plastiklerin veya diğer malzemelerin yapıştırma, sıvama, laklama, nüfuz ettirme ve benzeri metotlarla kaplanmasında kullanılan plastik madde ihtiva eden ürünler ile her türlü reçine kaplamaları bu bölümde belirtilen niteliklerde olmalıdır.
f) Gıda maddeleri ile temas edecek plastiklerde kullanılacak boyar maddeler, gıda maddelerinde hiç bir geçirgenlik vermemeli ve toksik madde içermemelidir.
g) Boyar maddeler yüksek saflık göstermeli ve ağır metaller aşağıdaki sınırlara uygun olmalıdır:
Kurşun % 0.01 g
Arsenik % 0.005 g
Krom % 0.025 g
Antimon % 0.025 g
Civa % 0.005 g ( N/10’luk HCl’de )
Kadmiyum % 0.01 g ” ”
Çinko % 0.2 g ” ”
Selenyum % 0.01 g ” ”
Baryum % 0.01 g ” ” ”
h) Aromatik amin kalıntıları % 0.05 g’ı aşmamalıdır.
ı) Karbon karasında benzen ekstraktı en çok % 0.1 olmalıdır.
i) Plastiklerin yapısına giren kimyasal maddeler, gıda benzeri çözücülerle 60 ppm, veya gıda ve benzeri çözücülerin temas ettiği yüzeylerde 10 mg/dm2 ‘den daha fazla çözünürlük vermemelidir. Geçme ve ekstraksiyon çalışmaları kendi kategorilerindeki gıdalarla 10 gün süreyle ve normal koşullardaki en yüksek sıcaklığın üzerindeki bir sıcaklıkta yapılmalıdır.
j) Gıda maddeleriyle temasta bulunacak plastik maddeler kolay kırılmayan, yırtılmayan ve şekil bozukluğuna uğramayan bir yapıda olmalıdır.
k) Plastiklerle temasta bulunacak gıda maddeleri aşağıda belirtilen gruplara ayrılırlar:
1- Sulu maddeler,
2- Alkollü maddeler,
3- Yağlı maddeler,
4- Kuru, katı maddeler, Asitli maddeler.
l) Gıda maddeleriyle temas edecek plastiklerde kullanılacak boyar maddeler ile ilgili olarak bu Yönetmelikde yer almayan hususlarda Yönetmeliğin genel hükümlerine aykırı olmamak kaydıyla Tarım ve Köyişleri Bakanlığınca düzenleme yapılır.
Etiketleme Ve İşaretleme
Madde 25- Etiketleme ile ilgili kurallar aşağıdadır:
a) Satışa sunulan her gıda maddesinin ambalajında etiket bulundurulması mecburidir.
b) Gıda maddesinin etiket bilgileri tam ve doğru olarak ifade edilmelidir.
c) Etiketleme dili Türkçe olmalıdır. Türkçe’nin yanısıra başka resmi diller de kullanılabilir.
d) Tüm yazılar, fonla kontrast teşkil edecek şekilde , silinmez karakterde, okunabilir renk ve boyutta olmalı, ambalaja sağlam bir şekilde basılmış, yapıştırılmış veya tutturulmuş olmalıdır.
e) Gıda maddesinin etiketi sahte, yanıltıcı veya gıdanın karakterine göre hatalı bir izlenim yaratacak, tüketiciyi yanıltacak resim, şekil ve benzerlerini içermemelidir.
f) Özel beslenme amaçlı gıdalar dahil herhangi bir gıda maddesinin etiketinde, o gıda maddesinin hastalıkları önleme, iyileştirme ve tedavi etme özelliği olduğunu bildiren veya ima eden ifadeler yer alamaz.
g) Beslenme yönünden etiketleme özel beslenme amaçlı gıdaların ve bileşiminde farklılık yapıldığı beyan edilen gıdaların etiketlenmesinde mecburi olup, diğer gıda maddelerinde ihtiyaridir.
h) Enerji veya yağ değerlerinde sağlanan en az %25 lik azalmalar etiket üzerinde “azaltılmış” veya eşdeğeri bir kelimeyle ifade edilir.
ı) Besin ögelerinin miktarları etiket üzerinde EK-19 da verildiği şekilde, her 100 g veya 100 ml için veya her porsiyonda rakamsal olarak belirtilmelidir. Ancak, vitamin ve minerallerin bu çizelgede yer alması için EK-20 de verilen Beslenme Referans Değerlerinin en az %5 ini karşılaması gerekmektedir.
i) Gıda maddesinin bileşimindeki besin ögeleri ile ilgili beyanlarda EK-21 de verilen koşullar dikkate alınmalıdır.
Etiket Bilgileri
Madde 26- Gıda maddelerinin etiketinde bulundurulması zorunlu bilgiler aşağıdadır:
a) Gıda maddesinin adı,
b) İçindekiler,
c) Net miktarı,
d) Firmanın adı, adresi ve üretildiği yer,
e) Üretim tarihi ve son tüketim tarihi veya raf ömrü,
f) Parti numarası ve/veya seri numarası,
g) Üretim izin tarihi ve sicil numarası veya ithalat kontrol belgesi tarihi ve sayısı,
h) Orijin ülke,
ı) Gerektiğinde kullanım bilgisi ve/veya muhafaza şartları.
Ancak direkt tüketiciye sunulmayacak gıdalarda (a), (d), (f) ve (g) bentlerinde belirtilen bilgilerin etiket üzerinde bulundurulması zorunludur. Diğer bilgiler etiket üzerinde veya bir belge halinde gıda ile birlikte sunulacaktır. (a),(c) ve (e) bentlerinde yer alan bilgiler ambalajın aynı yüzünde bulunmalıdır
Etiket Bilgilerinin Tanımları
Madde 27- Gıda maddelerinin etiketinde bulunması zorunlu bilgilerin tanımları aşağıdadır:
a) Gıda maddesinin adı: Gıda maddesinin adı veya böyle bir adın olmaması halinde, ürünün gerçek doğası hakkında yeterli ve doğru bilgiyi tüketiciye sunan açıklayıcı tanımla belirtilmelidir. Hiçbir ticari ünvan, marka veya fantazi ad ürünün adı olarak kullanılamaz.
b) İçindekiler: Gıda maddesinin üretiminde veya hazırlanmasında kullanılan hammadde ve gıda katkı maddeleri etiket üzerinde üretim sırasında kullanıldıkları miktara göre azalan oranlarda belirtilmelidir. Gıda katkı maddeleri bu yönetmeliğin ikinci bölümünde yer alan sınıflamaya göre fonksiyonları ile birlikte adı veya EC kod numarası ile verilmelidir.
Gıda maddesinin bileşiminde tatlandırıcı var ise “İçinde Tatlandırıcı Vardır”ifadesi, gıda maddesine %10 veya daha fazla poliol eklenmiş ise “Aşırı Tüketimi Laksatif Etkiye Neden Olabilir” ifadesi, kullanılan tatlandırıcı içerisinde aspartam var ise “Fenil Alanin İçerir” ifadesi yer almalıdır.
Hacim olarak %1.2 den fazla alkol içeren içkilerde alkol derecesi ambalaj üzerinde tüketici tarafından kolaylıkla görülebilecek şekilde yer almalıdır.
c) Net miktarı:
- Sıvı gıda maddelerinde hacim olarak,
- Katı gıda maddelerinde ağırlık veya tane ile satılanlarda adet olarak,
- Yarı katı gıda maddelerinde ağırlık veya hacim olarak belirtilmelidir.
- Sıvı ile birlikte hazırlanan katı gıda maddelerinin süzme ağırlığı verilmelidir.
Gıda maddelerinin net miktar ve süzme ağırlığı metrik sisteme göre beyan edilmelidir. Gıda maddelerinin net miktarlarındaki tolerans değerleri EK-22 de verilmiştir.
d) Firmanın adı, adresi ve üretildiği yer: İmalatçı veya ambalajlayıcı veya ithalatçı veya ihracatçı veya dağıtıcı firmanın ticari unvanı, açık adresi, tescilli markası ve üretim yeri bildirilmelidir.
Fason üretim yaptırılması halinde üretim yapan firmanın adı ve adresi belirtilmelidir.
e) Üretim tarihi ve son tüketim tarihi veya raf ömrü: Gıda maddesinin üretildiği tarih, son tüketim tarihi veya raf ömrü etiket üzerinde aşağıdaki şekilde belirtilmelidir.
Raf ömrü Üretim-Son tüketim tarihi
3 aydan kısa ise gün ve ay
3 -18 ay arasında ise ay ve yıl
18 aydan uzun ise yıl
Gıda maddelerinde raf ömrü verildiğinde;
- Tarih belirtildiğinde gün içeriyorsa ; “.......Günden Önce Tüketilmelidir”,
- Mikrobiyolojik yönden çabuk bozulabilecek gıda maddeleri için “.......e Kadar Tüketilmelidir”
- Diğer durumlarda “....,..Sonuna Kadar Tüketilmelidir”
ifadesine yer verilmelidir.
f) Parti ve/veya seri numarası varsa kod numarası: Parti ve/veya seri numarası varsa kod numarası belirtilmelidir.
g) Üretim izin tarihi, sayısı ve sicil numarası veya ithalat kontrol belgesi tarihi ve sayısı: Etiket üzerinde Tarım ve Köyişleri Bakanlığınca verilen üretim izin tarihi, sayısı ve sicil numarası veya ithalat kontrol belgesi tarihi ve sayısı belirtilmelidir.
h) Orijin ülke: “Türk Malı” veya “TM” olarak belirtilmelidir. İthal malı gıda maddelerinde ise ülke adı verilmelidir.
ı) Gerektiğinde kullanım bilgisi ve/veya muhafaza şartları: Tüketim öncesi bir işlem gerektiren durumlarda gıdanın doğru kullanımını sağlamak için gerekli hazırlama bilgisi etiket üzerinde yer almalıdır. Gıda maddesinin son tüketim tarihi veya raf ömrünün yanısıra özel muhafaza şartlarını gerektiriyorsa bu şartlar ve bu şartlarda kullanımı etiket üzerinde belirtilmelidir.
Küçük Ambalajlı Gıdaların Etiketlenmesi
Madde 28- En geniş yüzeyi 10 cm2 den küçük olan ambalajlarda, bu Yönetmeliğin 26 ncı maddesinin birinci fıkrasının (a), (c) ve (e) bentlerinde belirtilen bigilerin bulunması yeterlidir. Bu tür gıda maddelerinin etiketlerinde bulunması zorunlu olan diğer etiket bilgileri dış ambalaj üzerinde verilir.
Dış Ambalajların Etiketlenmesi
Madde 29- Dış ambalajların etiketlenmesiyle ilgili genel hükümler aşağıdadır:
a) Gıda maddesinin adı: Gıda maddesinin yaygın olarak kullanılan adı veya gıdanın adına ilave olarak onun gerçek tabiatını belirleyen tipi, çeşidi, türü gibi tanımlar belirtilmelidir.
b) Gıda maddesinin son tüketim tarihi veya raf ömrü belirtilmelidir.
c) Firmanın adı, adresi ve üretildiği yer: İmalatçı veya ambalajlayıcı veya ithalatçı veya ihracatçı veya dağıtıcı firmanın ticari unvanı, açık adresi, tescilli markası ve üretim yeri bildirilmelidir.
d) Parti ve/veya seri numarası varsa kod numarası belirtilmelidir.
e) İçindeki iç ambalaj adedi belirtilmelidir.
f) İç ambalaj üzerindeki bilgiler dış ambalajdan görülebildiğinde dış ambalaj üzerine yazılmayabilir.
Dağıtım Ambalajlarının Etiketlenmesi
Madde 30- Gıda maddelerinin kolay ve güvenilir bir biçimde taşınması, gönderildiği yere ulaştığı zaman kolay fark edilmesi için dağıtım ambalajlarının etiketleri üzerinde bulunması gerekli olan bilgiler aşağıdadır:
a) Gıda maddesinin adı,
b) Brüt ağırlığı,
c) İçerdiği ambalaj adedi.
Dökme Gıdalar
Madde 31- Fıçı birası, alkolsüz aromalı içecekler, şekerlemeler, teneke peyniri, tulum peyniri, yaş meyve ve sebzeler gibi dökme olarak satışa sunulan gıda maddelerinin tüketim veya satış yerlerine sevk edilmesinde gıda maddesinin adı, üretici firmanın adı ve adresi, üretim yeri, üretim tarihi, parti ve/veya seri numarası, varsa kod numarası ile ilgili bilgileri içeren etiketler tüketicinin göreceği yerlerde bulundurulmalı veya gıda maddesiyle birlikte tüketiciye sunulmalıdır.
ONUNCU BÖLÜM
Gıdaların Taşınması ve Depolanması
Taşıma ve Depolama Kuralları
Madde 32- Gıdaların taşınması ve depolanması ile ilgili asgari teknik ve hijyenik kurallar aşağıda verilmiştir:
a) Gıda maddeleri depolama ve taşıma esnasında her türlü dış etkenden zarar görmeyecek,bozulmayacak şekilde korunmalıdır.
b) Depolar giyinme yerleri, yatakhaneler, lavabolar, tuvaletler, banyolar, idari bölümler ve dinlenme yerlerinden ayrı olmalıdır. Depolar hiç bir zaman amacı dışında kullanılmamalıdır.
c) Taşıma araçları ve depolarda havalandırma, sıcaklık ve rutubet ürün özelliklerine uygun olmalı, depolarda sıcaklık ve rutubet ölçer cihazlar bulundurulmalı, bilgiler sürekli olarak kaydedilmelidir. Soğuk zincirdeki taşıma vasıtalarında da sıcaklık ve nem ölçer cihazlar bulundurulmalıdır.
d) Depolar ve taşıma araçları ürün özelliği göz önüne alınarak, derin dondurulmuş ürünlerde -180C dan daha düşük sıcaklıkta olmalı ve ayarlandığı sabit dereceden + 0,50C dan fazla sapmaya izin vermeyecek sistemde olmalıdır. Soğuk zincir bozulmamalıdır.
e) Depolarda zemin pürüzsüz, duvarlar düzgün, kolay temizlenebilir nitelikte, sıvası dökülmemiş, ürünlere olumsuz etkide bulunmayacak özellikte olmalıdır. Depo üstü tavan ve çatılar akmayı,sızmayı önlemeli, sıcaklık değişmelerinden etkilenmeyi önleyecek şekilde yalıtımlı olmalıdır.
f) Depolarda ve taşıma araç ve gereçlerinde kullanılan alet, ekipman ve malzemeler temiz, sağlam ve hijyenik amacına uygun olmalıdır.
g) Depo ve taşıma araç ve gereçleri yıkama ve dezenfeksiyona uygun olmalıdır.
h) Deponun kapı,pencere ve diğer kısımları her türlü zararlının girmesini önleyecek uygun donanıma sahip olmalıdır.
ı) Depolara ilk gelen ürün önce, son gelen üründe en son çıkarılmalı, istenildiği zaman istenilen ürün grubu veya parti çıkarılabilecek şekilde yerleştirme ve istifleme yapılmalıdır.
i) Soğuk hava depolarında jeneratör bulunmalıdır.
j) Çöpler depo dışında tutulmalı, atılacak malzeme depodan uzaklaştırılmalıdır.
k) Ürünler zeminle temas etmeyecek şekilde belirli bir yükseklikte ve rutubet geçirmeyen uygun malzeme üzerinde depolanmalıdır.
l) Depolama ve taşıma sırasında çevreye zarar verilmemelidir.
m) Depolamada ürünlerin ambalaj ve etiketlerinin zarar görmesi önlenmeli, ürün ve ambalajın özelliğine göre istif ve yığma yapılmalıdır.
n) Gıda maddeleri birbirinin özelliğini bozmayacak şekilde taşınmalı ve depolanmalıdır.
o) Gıda maddeleri toksik maddeler ile birlikte depolanmamalı ve taşınmamalıdır.
p) Gıda maddeleri özelliklerine göre temizlik malzemelerinden ayrı bölmelerde depolanmalı ve taşınmalıdır.
r) Gıda maddelerinin taşınması ve depolanması ile ilgili gerekli iş güvenliği önlemleri alınmalıdır.
s) Depolar ve taşıma araçlarının denetim ve kontrolü Tarım ve Köyişleri Bakanlığınca yapılır.
ONBİRİNCİ BÖLÜM
Numune Alma ve Analiz Metodları
Numune Alma Planının Uygulanması
Madde 33- Numune alma planının uygulanması sırasında aşağıdaki aşamalar izlenmelidir:
a) Ambalaj büyüklüğü net miktar olarak belirlenir.
b) Normal koşullarda EK-37, şüpheli ve tartışmalı durumlarda EK-38’e göre numune alınır.
c) Parti büyüklüğü belirlenir.
d) Numunelerin ayrılması için uygun kodlar veya tanıtıcı işaretler verilerek, gerekli sayıda numune ünitesi rastgele seçim kurallarına göre partiden ayrılır.
e) Ürün, bu Yönetmeliğe göre muayene edilir, uygun olmayan numune üniteleri ayrılır.
f) Üretim yerlerinden numune alma planları EK -37 veya EK-38’e göre belirlenir.
g) Kusurlu sayısı belirlenir. Bu değer seçilen numune alma planındaki kabul edilebilirlik sayısına esit veya daha az ise parti uygun kabul edilir.
Analiz Metodları
Madde 34- Analiz metodları bu Yönetmeliğin ürünlere ait bölümleri belirlendikten sonra yayımlanacaktır.
ONİKİNCİ BÖLÜM
Çeşitli Hükümler
Tescil ve Denetim
Madde 35- Gıda maddelerini üreten ve satan işyerleri; tescil ve izin, ithalat işlemleri, kontrol ve denetim sırasında bu Yönetmelik hükümlerine uymak zorundadır. Uymayan işyerleri hakkında 24/6/1995 tarih ve 560 sayılı Gıdaların Üretimi, Tüketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun Hükmünde Kararname’de ek yapan 4128 sayılı Kanun hükümlerine göre yasal işlem yapılır.
Uygulama ve Denetim
Madde 36- Bu Yönetmeliğin uygulanması ile ilgili düzenlemeler Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ile Sağlık Bakanlığı tarafından müşterek olarak hazırlanacak tebliğlerle yapılır.
Bu Yönetmeliğin denetime ilişkin hükümleri 560 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 9 uncu maddesi çerçevesinde yürütülür.
Yönetmelikte Hüküm Bulunmayan Haller
Madde 37- Bu Yönetmelik kapsamında yer almayan hususlar, bu Yönetmelik hükümlerine aykırı olmayacak şekilde Tarım ve Köyişleri Bakanlığınca düzenlenir.
Yürürlükten Kaldırılan Mevzuat
Madde 38- Bu Yönetmelikle;
a) 10/12/1985 tarih ve 18954 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan TS 4331 Ambalajlama (Genel İlkeler) standardının gıda ile ilgili hükümleri,
b) 2/5/1990 tarih ve 20506 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Aflatoksin Kontrolüne Dair Tebliğ”,
c) 3/9/1990 tarih ve 20624 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Zirai Mücadele İlaçları (Pestisit) ve Bitki Gelişimi Düzenleyici Maddelerin Kalıntı Limitlerinin Kontrolüne Dair Tebliğ” yürürlükten kaldırılmıştır.
Geçici Madde 1- Halen faaliyet gösteren gıda maddesi üreten ve satan işyerleri bu Yönetmeliğin yayım tarihinden itibaren 1 yıl içinde Yönetmelik hükümlerine uymak zorundadır. Bu süre içinde gerekli düzenlemeleri yapmayan işyerleri ve satış yerlerinin faaliyetlerine izin verilmez. Bu işyerleri hakkında 24/6/1995 tarih ve 560 sayılı Gıdaların Üretimi, Tüketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun Hükmünde Kararname’de ek yapan 4128 sayılı Kanun hükümlerine göre yasal işlem yapılır.
Yürürlük
Madde 39- Bu Yönetmelik, yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 40- Bu Yönetmeliğin 8 inci bölümünde yer alan hükümleri Sağlık Bakanı, diğer hükümlerini Tarım ve Köyişleri Bakanı yürütür.
Resmi Gazete:13.09.2000 - 24169
Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliğinde DeğişiklikYapılması Hakkında Yönetmelik
MADDE 1 — 16/11/1997 tarihli ve 23172 mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliğinin l no’lu EK’inin sonunda yer alan, "E410, E412, E415 ve E417 maddeleri su ilavesi ile tüketime hazır hale gelecek gıdalarda kullanılamaz.” ifadesi yürürlükten kaldırılmıştır.
MADDE 2 — Aynı Yönetmeliğin 4 no’lu EK’inin E951 Aspartam kısmının "Şekerlemeler ve Diğerleri" bölümünde yer alan, "Şeker ilavesiz nefes ferahlatıcı şekerlemeler"in limiti, 6000mg/kg olarak değiştirilmiştir.
Geçici Madde 1 — Halen faaliyet gösteren ve bu Yönetmelik kapsamında yer alan ürünleri üreten ve satan işyerleri, bu Yönetmeliğin yayımından itibaren 1 yıl içerisinde bu Yönetmelik hükümlerine uymak zorundadırlar.
Yürürlük
MADDE 3 — Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 4 — Bu Yönetmelik hükümlerini Tarım ve Köyişleri Bakanı ile Sağlık Bakanı yürütür.
Resmi Gazete: 23.01.2002-24649
Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılması Hakkında Yönetmelik
Madde 1- 16/11/1997 tarihli ve 23172 Mükerrer sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe konulan Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliğinin “Tanımlar” başlıklı 4 üncü maddesinin “Gıda güvenilirliği” ve “Kritik kontrol noktası” tanımlarında ve 15 inci maddenin (h) bendinde yer alan “gıda güvenilirliği” ifadeleri “gıda güvenliği“ olarak değiştirilmiştir.
Madde 2- Aynı Yönetmeliğin 33 üncü maddesinin birinci fıkrasının giriş cümlesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
‘’ Satış ve toplu tüketim yerleri hariç olmak üzere; üretim yeri , depolama , ithalat ve ihracat aşamalarında ürün tebliğlerinde özel hükümlerin bulunmadığı durumlarda, ürünlerden numune almak için aşağıdaki aşamalar izlenir. ‘’
Madde 3- Aynı Yönetmeliğin 33 üncü maddesinin ( f ) bendinden “ Üretim yerlerinden “ ifadesi çıkarılmıştır.
Madde 4- Aynı Yönetmeliğin 38 inci maddesine (d) bendi eklenmiştir.
‘‘d) 08/ 8/ 1992 tarihli ve 21309 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan TS 1468 sayılı Konserve Taze Fasulye, 31/ 5/ 1992 tarihli ve 21244 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan TS 1470 sayılı Konserve Türlü, 10/ 8/ 1992 tarihli ve 21311 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan TS 8444 sayılı Lokum, 4/10/1976 tarihli ve 15724 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan TS 1620 sayılı Makarna, 9/6/1977 tarihli ve 15961 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan TS 2282 sayılı Tarhana, 9/6/1977 tarihli ve 15961 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan TS 2283 sayılı İrmik, 9/6/1977 tarihli ve 15961 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan TS 2284 sayılı Bulgur, 15/11/1976 tarihli ve 15764 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan TS 2383 sayılı Bisküvi, 06/ 02/ 1994 tarihli ve 21841 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan TS 2590 sayılı Tahin Helvası, 04/ 4/ 1978 tarihli ve 16249 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan TS 2639 sayılı Pirinç Unu, 04/ 4/ 1978 tarihli ve 16249 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan TS 2640 sayılı Mercimek Unu, 07/ 02/ 1978 tarihli ve 16193 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan TS 2664 sayılı Bitkisel Sıvı Yağlı Barbunya Pilaki Konservesi, 07/ 02/ 1978 tarihli ve 16193 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan TS 2665 sayılı Bitkisel Sıvı Yağlı Fasulye Pilaki Konservesi, 07/ 02/ 1978 tarihli ve 16193 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan TS 2666 sayılı Bitkisel Sıvı Yağlı Biber Kızartma Konservesi, 07/ 02/ 1978 tarihli ve 16193 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan TS 2667 sayılı Bitkisel Sıvı Yağlı Biber Dolma Konserve, 07/ 02/ 1978 tarihli ve 16193 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan TS 2668 sayılı Bitkisel Sıvı Yağlı Patlıcan Dolma Konservesi , 7/02/1978 tarihli ve 16193 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan TS 2669 sayılı Yaprak Sarma Konservesi, 7/02/1978 tarihli ve 16193 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan TS 2669 sayılı Bitkisel Sıvı Yağlı Yaprak Sarma Konservesi, 7/02/1978 tarihli ve 16193 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan TS 2670 sayılı Taze Fasulye Konservesi, 8/01/1980 tarihli ve 16863 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan TS 2670 sayılı Bitkisel Sıvı Yağlı Taze Fasulye Konservesi , 7/02/1978 tarihli ve 16193 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan TS 2671 sayılı Patlıcan Kızartma Konservesi, 8/01/1980 tarihli ve 16863 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan TS 2671 Bitkisel Sıvı Yağlı Patlıcan Kızartma Konservesi, 2/02/1978 tarihli ve 16188 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan TS 2698 sayılı Konserve- Etli Taze Fasulye-Hazır Yemek, 2/02/1978 tarihli ve 16188 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan TS 2699 sayılı Konserve-Etli Kuru Fasulye-Hazır Yemek, 2/02/1978 tarihli ve 16188 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan TS 2700 sayılı Konserve-Etli Türlü -Hazır Yemek,2/02/1978 tarihli ve 16188 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan TS 2701 sayılı Konserve-Etli Nohut-Hazır Yemek,2 /02/1978 tarihli ve 16188 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan TS 2702 sayılı Konserve-Etli Nohut Yahni-Hazır Yemek, 2/2/1978 tarihli ve 16188 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan TS 2703 sayılı Konserve-Etli Karnıyarık-Hazır Yemek, 7/12/1979 tarihli ve 16832 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan TS 2812 sayılı Bitkisel Margarin, 1/7/1978 tarihli ve 16333 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan TS 2970 sayılı Yenilebilen Nişasta, 20/01/1979 tarihli ve 16525 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan TS 3076 sayılı Kakao(Çekirdek ve Öğütülmüş), 20/1/1979 tarihli ve 16525 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan TS 3190 sayılı Hazır Kuru Çorbalık, 23/4/1982 tarihli ve 17673 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan TS 3522 sayılı Ekmek Mayası, 11/8/1982 tarihli ve 17779 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan TS 3627 sayılı Patates Püresi, 11/8/1982 tarihli ve 17779 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan TS 3628 sayılı Patates Cipsi, 7/9/1983 tarihli ve 18158 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan TS 3726 sayılı Vişne Konservesi, 7/9/1983 tarihli ve 18158 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan TS 3727 sayılı Kayısı Konservesi, 7/9/1983 tarihli ve 18158 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan TS 3728 sayılı Çilek Konservesi, 7/9/1983 tarihli ve 18158 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan TS 3729 sayılı Portakal Konservesi, 7/9/1983 tarihli ve 18158 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan TS 3730 sayılı Erik Konservesi, 7/9/1983 tarihli ve 18158 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan TS 3734 sayılı Marmelatlar, 8/12/1983 tarihli ve 18245 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan TS 3792 sayılı Üzüm Pekmezi, 8/12/1983 tarihli ve 18245 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan TS 3844 sayılı Peynir Mayası, 27/7/1984 tarihli ve 18471 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan TS 3958 sayılı Vişne Reçeli, 11/11/1984 tarihli ve 18572 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan TS 4186 sayılı Çilek Reçeli, 11/11/1984 tarihli ve 18572 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan TS 4187 sayılı Kayısı Reçeli, 11/11/1984 tarihli ve 18572 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan TS 4188 sayılı Ayva Reçeli, 24/9/1984 tarihli ve 18525 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan TS 4201 sayılı Sarı Mercimek(Kara Mercimek İçi), 6/4/1993 tarihli ve 21544 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan TS 4265 sayılı Dondurma(Süt Esaslı), 3/4/1989 tarihli ve 20128 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan TS 5389 sayılı Çözünebilir Kahve, 7/02/1992 tarihli ve 21135 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan TS 7897 sayılı Bitkisel Sıvı Yağlı Türlü Konservesi, 7/02/1992 tarihli ve 21135 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan TS 7898 sayılı Bitkisel Sıvı Yağlı İmambayıldı Konservesi, 13/3/1992 tarihli ve 21170 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan TS 8761 sayılı Bitkisel Sıvı Yağlı-Nohut Pilaki- Hazır Yemek, 8/8/1992 tarihli ve 21309 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan TS 9053 sayılı Kabartma Tozu, 26/02/1993 tarihli ve 21508 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan TS 9779 sayılı Soya Fasulyesi Unu(Yenilebilir), 8/ 8/ 1992 tarihli ve 21309 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan TS 1467 sayılı Konserve – Taze Bamya , 14/6/ 1972 tarihli ve 14042 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan TS 893 sayılı Bitkisel Yemeklik Yağlar( Özel Standardı olmayan), 12/01/ 1984 tarihli ve 18279 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan TS 591 sayılı Beyaz Peynir Standartlarının,
Katkı maddeleri, aroma maddeleri, pestisit, kalıntıları, veteriner ilaç kalıntıları, gıda bulaşanları, ambalaj ve işaretleme, depolama ve taşıma ile ilgili hükümleri, “
Madde 5- Aynı Yönetmeliğin 40 ıncı maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“ Bu Yönetmelik hükümlerini 560 sayılı Gıdaların Üretimi, Tüketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun Hükmünde Kararname ile verilen görevler çerçevesinde, Tarım ve Köyişleri Bakanı ile Sağlık Bakanı birlikte yürütür. “
Yürürlülük
Madde 6- Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 7- Bu Yönetmelik hükümlerini Tarım ve Köyişleri Bakanı ile Sağlık Bakanı birlikte yürütür .
Resmi Gazete: 28. 04. 2002-24739
Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılması Hakkında Yönetmelik
Madde 1- 16 /11/ 1997 tarihli ve 23172 mükerrer sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliğinin 4 üncü maddesi’nde verilen tanımlar arasından “Tolerans düzeyi”, “Veteriner ilaç kalıntısı”, “Veteriner ilaçları” tanımları çıkarılmıştır.
Madde 2- Aynı Yönetmeliğin Altıncı Bölümü aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
ALTINCI BÖLÜM
Hayvansal Kökenli Gıdalarda
Veteriner İlaçları Maksimum Kalıntı Limitleri
Kalıntı Limitleri Tebliği
Madde 13- Hayvansal kökenli gıdalarda bulunmasına izin verilen veteriner ilaçlarının maksimum kalıntı limitleri ve bulunla ilgili kurallar Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ile Sağlık Bakanlığı tarafından yayımlanacak tebliğ ile belirlenir.”
Madde 3- Aynı Yönetmeliğin 18 No’lu EK’i yürürlükten kaldırılmış ve diğer ekler buna göre teselsül ettirilmiştir.
Yürürlük
Madde 4- Bu yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 5- Bu Yönetmelik hükümlerini 560 sayılı Gıdaların Üretimi Tüketimi ve Denetlemesine Dair Kanun Hükmündeki Kararname ile verilen görevler çerçevesinde, Tarım ve Köyişleri Bakanı ile Sağlık Bakanı birlikte yürütür.
Resmi Gazete: 31.5.2002 - 24771
Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılması Hakkında Yönetmelik
Madde 1- 16/11/1997 tarihli ve 23172 Mükerrer sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliğinin 1 No’lu ekinde yer alan, E170 kodlu kalsiyum karbonat, E938 kodlu argon, E941 kodlu azot, E948 kodlu oksijen maddelerinin karşısında bulunan gıda maddesi sütunundaki parantez içinde yer alan "şarap" ifadesi çıkartılmıştır.
Madde 2- Aynı Yönetmeliğin 1 No’lu ekinde yer alan, E300 kodlu askorbik asit adlı maddenin karşısında bulunan gıda maddesi sütunundaki parantez içinde yer alan "şarap" ifadesi çıkartılmış ve aynı sütunun içine yeni bir satır olarak "Şarap" ifadesi ve bunun karşısındaki maksimum doz sütununa "100mg/l" değeri ilave edilmiştir.
Madde 3- Aynı Yönetmeliğin 1 No’lu ekinde yer alan, E330 kodlu sitrik asit adlı maddenin karşısında bulunan gıda maddesi sütunundaki parantez içinde yer alan "şarap" ifadesi çıkartılmış ve aynı sütunun içine yeni bir satır olarak "Şarap" ifadesi ve bunun karşısındaki, maksimum doz sütununa "1g/l" değeri ve açıklamalar sütununa "Son üründe" ifadeleri ilave edilmiştir.
Madde 4- Aynı Yönetmeliğin 1 No’lu ekinde yer alan, E334 kodlu tartarik asit (L(+)(-)) adlı maddenin karşısında bulunan gıda maddesi sütunundaki parantez içinde yer alan "şarap" ifadesi çıkartılmış ve aynı sütunun içine yeni satırlar olarak "Şarap" ve "Şarap dışındaki yarı mamul maddeler" ifadeleri ve bunların karşısındaki, maksimum doz sütununa, şarap için "2.5g/l" ve şarap dışındaki yarı mamul maddeler için "1.5g/l" değerleri ve açıklamalar sütununa "Tartarik asit cinsinden" ifadeleri ilave edilmiştir.
Madde 5- Aynı Yönetmeliğin 1 No’lu ekinde yer alan, E336 kodlu potasyum tartaratlar adlı maddenin karşısında bulunan gıda maddesi sütunundaki parantez içinde yer alan "şarap" ifadesi çıkartılmış ve aynı sütunun içine yeni bir satır olarak "Şarap" ve "Şarap dışındaki yarı mamul maddeler" ifadeleri ve bunların karşısındaki, maksimum doz sütununa, şarap için "2.5g/l" ve şarap dışındaki yarı mamul maddeler için "1.5g/l" değerleri ve açıklamalar sütununa "Tartarik asit cinsinden" ifadeleri ilave edilmiştir.
Madde 6- Aynı Yönetmeliğin 1 No’lu ekinde yer alan, E353 kodlu metatartarik asit adlı maddenin karşısındaki maksimum doz sütununda şarap için verilmiş bulunan "1.5g/l" değeri, "200mg/l" olarak değiştirilmiştir.
Madde 7- Aynı Yönetmeliğin 1 No’lu ekinde yer alan, E354 kodlu kalsiyum tartarat adlı maddenin karşısında bulunan gıda maddesi sütunundaki parantez içinde yer alan "şarap" ifadesi çıkartılmış ve aynı sütunun içine yeni satırlar olarak "Şarap" ve "Şarap dışındaki yarı mamul maddeler" ifadeleri ve bunların karşısındaki, maksimum doz sütununa, şarap için "2.5g/l" ve şarap dışındaki yarı mamul maddeler için "1.5g/l" değerleri ve açıklamalar sütununa "Tartarik asit cinsinden" ifadeleri ilave edilmiştir.
Madde 8- Aynı Yönetmeliğin 1 No’lu ekinde yer alan, E402 kodlu potasyum aljinat ve E404 kodlu kalsiyum aljinat maddelerinin karşısındaki gıda maddesi sütununda parantez içinde yer alan "şarap" ifadesi çıkartılmış ve aynı sütunun içine yeni bir satır olarak "Şarap" ifadesi ve bunun karşısındaki, maksimum doz sütununa "GMP (QS)" ifadesi ve açıklamalar sütununa "sadece E402 ve E404" ifadesi ilave edilmiştir.
Madde 9- Aynı Yönetmeliğin 1 No’lu ekinde yer alan, E414 kodlu akasya gamı (gam arabik) adlı maddenin karşısındaki gıda maddesi sütununda parantez içinde yer alan "şarap" ifadesi çıkartılmış ve aynı sütunun içine yeni bir satır olarak "Şarap" ifadesi ve bunun karşısındaki maksimum doz sütununa "300mg/l" değeri ilave edilmiştir.
Madde 10- Aynı Yönetmeliğin 1 No’lu ekinde yer alan, E501 kodlu potasyum karbonatlar adlı maddelerin karşısındaki gıda maddesi sütununda parantez içinde yer alan "şarap" ifadesi çıkartılmış ve aynı sütunun içine yeni bir satır olarak "Şarap" ifadesi ve bunun karşısındaki maksimum doz sütununa "5g/l" değeri ilave edilmiştir.
Madde 11- Aynı Yönetmeliğin 6 No’lu ekinde yer alan, "Son üründeki şeker konsantrasyonu 5g/l den az olan şaraplar" ve "Son üründeki şeker konsantrasyonu 5g/l den çok olan şaraplar" ifadeleri başlayan satırlar çıkartılmış ve bu tabloya aşağıdaki satırlar ilave edilmiştir.
“Kırmızı şarap (Şeker değeri >5g/l ) 210
Kırmızı şarap (Şeker değeri <5g/l)>
Beyaz ve roze şarap (Şeker değeri <5g/l)>
Beyaz ve roze şarap (Şeker değeri >5g/l) 260
Köpüklü şarap 235 ”
Madde 12- Aynı Yönetmeliğin 7 No’lu ekinde yer alan, E150a kodlu karamel adlı maddenin karşısındaki gıda maddesi sütununa yeni bir satır olarak "Likör şarapları" ve bunun karşısındaki, maksimum doz sütununa "GMP (QS)" ve açıklamalar sütununa "Sadece E150a" ifadeleri ilave edilmiştir.
Geçici Madde 1- Halen faaliyet gösteren ve bu Yönetmelik kapsamında yer alan ürünleri üreten ve satan işyerleri, bu Yönetmeliğin yayımından itibaren 1 yıl içerisinde bu Yönetmelik hükümlerine uymak zorundadırlar.
Yürürlük
Madde 13- Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 14- Bu Yönetmelik hükümlerini, Tarım ve Köyişleri Bakanı ile Sağlık Bakanı birlikte yürütür.
Resmi Gazete: 25.8.2002 - 24857
Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik
Madde 1 -16/11/1997 tarihli ve 23172 Mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliğinin değişik 4 üncü maddesinde yer alan tanımlar arasından “Ambalajlama gazları”, “Aroma arttırıcılar”, “Ayırıcılar”, “GMP-Good Manufacturing Practice-veya QS-Quantum Satis”, “İşlenmemiş gıda”, “Taşıyıcılar”, “Asitler”, “Asitlik düzenleyiciler”, “Beslenme açısından etiketleme”, “Brüt ağırlık”, “Dağıtım ambalajı”, “Dış ambalaj”, “Dökme”, “Düşük enerjili gıda”, “EC-European Community-Kodu”, “Emülgatörler”, “Emülgatör tuzları”, “Enerjisi azaltılmış gıda”, “Etiket”, “Etiketleme”, “Fason üretim”, “Gıda katkı maddesi”, “Gıda maddesi”, “Hammadde”, “Hacim arttırıcılar”, “İç ambalaj”, “İtici gazlar”, “Jelleştiriciler”, “Kabartıcılar”, “Köpük oluşturucular”, “Köpüklenmeyi önleyiciler”, “Koruyucular”, “Kıvam arttırıcılar”, “Nem tutucular”, “Net miktar”, “Oksitlenmeyi önleyiciler”, “Özel beslenme amaçlı gıda”, “Parlatıcılar”, “Parti”, “Parti büyüklüğü”, “Raf ömrü”, “Renklendiriciler”, “Sertleştiriciler”, “Son tüketim tarihi”, “Stabilizatörler”, “Süzme ağırlığı”, “Şeker”, “Tatlandırıcılar” ve “Topaklanmayı önleyiciler” tanımları çıkarılmıştır.
Madde 2-Aynı Yönetmeliğin değişik 5 inci maddesi madde başlığı ile birlikte aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“Gıdalarda Tatlandırıcılar, Renklendiriciler ve Bunların Dışındaki Katkı Maddelerinin Kullanımı
MADDE 5 -Gıdalarda kullanılan tatlandırıcılar, renklendiriciler ve bunların dışındaki katkı maddeleriyle ilgili esaslar, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ile Sağlık Bakanlığı tarafından yürürlüğe konulacak Tebliğler ile belirlenir.”
Madde 3 -Aynı Yönetmeliğin değişik 25 inci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“MADDE 25 -Etiketleme ve işaretleme ile ilgili esaslar, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ile Sağlık Bakanlığı tarafından yürürlüğe konulacak Tebliğ ile belirlenir.”
Madde 4 -Aynı Yönetmeliğin 6, 8, 26, 27, 28, 29, 30 ve 31 inci maddeleri yürürlükten kaldırılmış ve diğer maddeleri buna göre teselsül ettirilmiştir.
Madde 5 -Aynı Yönetmeliğin 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 19, 20 ve 21 numaralı ekleri yürürlükten kaldırılmış ve diğer Ekleri buna göre teselsül ettirilmiştir.
Yürürlük
Madde 6 -Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 7 -Bu Yönetmelik hükümlerini 560 sayılı Gıdaların Üretimi, Tüketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun Hükmünde Kararname ile verilen görevler çerçevesinde, Tarım ve Köyişleri Bakanı ile Sağlık Bakanı birlikte yürütür.
Resmi Gazete: 23.9.2002 - 24885
Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik
Madde 1- 16/11/1997 tarihli ve 23172 mükerrer sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliğinin 4 üncü maddesinde yer alan tanımlar arasından "Gıda bulaşanları" nın tanımı çıkarılmıştır.
Madde 2- Aynı Yönetmeliğin 11 inci maddesi madde başlığı ile birlikte aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
" Gıda Maddelerinde Belirli Bulaşanların Maksimum Seviyeleri
Madde 11 – Gıda maddelerinde belirli bulaşanların maksimum seviyeleri, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ile Sağlık Bakanlığı tarafından yayımlanacak Tebliğ ile belirlenecektir."
Madde 3- Aynı Yönetmeliğin 14, 15 ve 16 Nolu Ekleri yürürlükten kaldırılmış ve diğer Ekler buna göre teselsül ettirilmiştir.
Yürürlük
Madde 4- Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 5- Bu Yönetmelik hükümlerini 560 sayılı Gıdaların Üretimi, Tüketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun Hükmünde Kararname ile verilen görevler çerçevesinde, Tarım ve Köyişleri Bakanı ile Sağlık Bakanı birlikte yürütür.
Resmi Gazete: 17.07.2003-25171
Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılması Hakkında Yönetmelik
MADDE 1 — 16/11/1997 tarihli ve 23172 Mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliğinin, 25/8/2002 tarihli ve 24857 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yönetmelikle Teselsül ettirilen 17nci maddesinin (d) bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve (e) bendi ilave edilmiştir.
“d) Gıda ambalaj materyali olarak üretilmemiş basılı ve yazılı kağıtlar, yeniden işlenmiş kağıtlar ve plastikler gıda ambalaj materyali olarak kullanılamazlar.
e) Yumurta violleri, meyve violleri ve gıda ile direkt temas etmeyen oluklu mukavva kutu üretiminde Madde 21' deki kriterleri sağlamak, ürün özelliklerine ve tekniğine uygun üretilmek kaydıyla yeniden işlenmiş kağıt kullanımına izin verilir.”
Yürürlük
MADDE 2 — Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 3— Bu Yönetmelik hükümlerini 560 sayılı Gıdaların Üretimi, Tüketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun Hükmünde Kararname ile verilen görevler çerçevesinde, Tarım ve Köyişleri Bakanı ile Sağlık Bakanı yürütür.
Resmi Gazete: 30.06.2005-25861
Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik
MADDE 1 — 16/11/1997 tarihli ve 23172 Mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliğinin, 18 inci maddesinin (c) bendi yürürlükten kaldırılmış ve (d) bendi (c) bendi olarak teselsül ettirilmiştir.
Yürürlük
MADDE 2 — Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 3 — Bu Yönetmelik hükümlerini Tarım ve Köyişleri Bakanı yürütür.
Resmi Gazete: 11.01.2005- 25697
Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik
MADDE 1 — 16/11/1997 tarihli ve 23172 mükerrer sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliği'nin 4 üncü maddesinde yer alan tanımlar arasından "Pestisit" ve "Pestisit kalıntısı" tanımları madde metninden çıkarılmıştır.
MADDE 2 — Aynı Yönetmeliğin değişik 10 uncu maddesi başlığı ile birlikte aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
"Gıdalarda Maksimum Bitki Koruma Ürünleri Kalıntı Limitleri
Madde 10 — Gıdalarda bulunmasına izin verilen maksimum kalıntı limitleri, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı tarafından yayımlanacak tebliğ ile belirlenir."
MADDE 3 — Aynı Yönetmeliğin değişik "Pestisit Kalıntı Limitleri" başlıklı 3 Nolu Eki yürürlükten kaldırılmış ve diğer Ekler buna göre teselsül ettirilmiştir.
Yürürlük
MADDE 4 — Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 5 — Bu Yönetmelik hükümlerini Tarım ve Köyişleri Bakanı yürütür.
Resmi Gazete : 16.05.2008-26878
Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik
MADDE 1 – 16/11/1997 tarihli ve 23172 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliğinin 19 uncu maddesinin (b) bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
"b) Gıda maddeleri ile doğrudan temas edecek kâğıt ve kartonların bileşiminde titandioksit (TiO2) % 3’ü, kurşun 20 mg/kg’ı, arsenik 2 mg/kg’ı, klorür %0,2’yi, poliklorbifenil 2 mg/kg’ı ve formaldehit 15 mg/kg’ı geçmemelidir."
MADDE 2 – Aynı Yönetmeliğin 36 no’lu eki ekteki şekilde değiştirilmiştir.
MADDE 3 – Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 4 – Bu Yönetmelik hükümlerini Tarım ve Köyişleri Bakanı yürütür.
Resmi Gazete : 05.09.2008-26988
Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik
MADDE 1 – 16/11/1997 tarihli ve 23172 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliğinin 21 inci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
"d) Cam ambalajın içindeki ürüne bağlı olarak meydana gelebilecek basınç dikkate alınarak, dolum sırasında tekniğine uygun tepe boşluğu bırakılmalıdır."
MADDE 2 – Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 3 – Bu Yönetmelik hükümlerini Tarım ve Köyişleri Bakanı yürütür.
Resmi Gazete: 17.01.2009-27113
TÜRK GIDA KODEKSİ YÖNETMELİĞİNDE DEĞİŞİKLİK
YAPILMASINA DAİR YÖNETMELİK
MADDE 1 – 16/11/1997 tarihli ve 23172 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliğinin 3 üncü maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“MADDE 3 – Bu Yönetmelik, 27/5/2004 tarihli ve 5179 sayılı Gıdaların Üretimi, Tüketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanunun 7 nci maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.”
MADDE 2 – Aynı Yönetmeliğin 17 nci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“d) Gıda ambalaj materyali olarak üretilmemiş basılı ve yazılı kağıtlar, yeniden işlenmiş kağıtlar ve plastikler gıda ambalaj materyali olarak kullanılamazlar. Ancak, üretim çapakları ve kenar fireleri geri dönüşümlü plastik olarak değerlendirilmez ve işletme dışına çıkmadan, üretimin bir parçası olarak, iyi üretim uygulamaları çerçevesinde ve ilgili mevzuat hükümlerine uygun olmak kaydıyla kullanılabilir.”
MADDE 3 – Aynı Yönetmeliğin 22 nci maddesi başlığıyla birlikte aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“Gıda ile temas eden plastik esaslı madde ve malzemeler
MADDE 22 – Gıda ile temas eden plastik esaslı madde ve malzemelerin kullanımı ile ilgili aşağıdaki esaslara uyulur.
a) Gıda maddeleriyle temasta bulunacak plastikler, yüksek molekül ağırlıklı polimerlerden oluşmalı ve gıda ile kimyasal etkileşime girmemelidir. Gıda ile temas eden madde ve malzemenin yapısında kalabilecek monomerlerin miktarı plastiklere ait teknik özelliklerde belirtilen kriterlere uygun olmalıdır.
b) Gıda maddeleriyle temasta bulunacak plastiklere üretim sırasında katılan; plastikleştirici, antioksidan, stabilizör, emülgatör, parlatıcı, katalizör gibi katkı maddelerinin miktarı, gıda maddesinin kalitesini değiştirmeyecek ve toksik bir etki yapmasına neden olmayacak düzeyde olmalıdır.
c) Gıda maddeleriyle temasta bulunacak plastik malzemeler ve ambalajlar gıda maddelerini absorbe etmemeli, gıdayı sızdırmamalı, tat, koku ve rengini değiştirmemeli, taşıma ve depolama şartlarının gerektirdiği fiziksel ve mekanik özelliklere sahip olmalıdır.
ç) Gıda ambalajı olarak kullanılan plastikler bir kez kullanılabilir. Ancak plastik madde ve malzemenin yapısı ve şekli değiştirilmeksizin hijyenik koşulların tekrar sağlanarak yeniden kullanımı ile ilgili usul ve esaslar Tarım ve Köyişleri Bakanlığı tarafından düzenlenir.
d) Gıda ile temas eden madde ve malzeme olarak kullanılacak plastikler veya diğer malzemelerin; yapıştırma, sıvama, laklama, nüfuz ettirme gibi metotlarla kaplanmasında veya laminasyonunda kullanılan ve plastik madde içeren ürünler ile reçine kaplamaları bu bölümde belirtilen niteliklerde olmalıdır.
e) Gıda maddeleri ile temas edecek plastiklerde kullanılacak boyar maddeler gıda maddelerine geçmemeli ve toksik madde içermemelidir.
f) Boyar maddeler yüksek saflık göstermeli ve aşağıdaki esaslara uygun olmalıdır;
1) Boyar maddenin içinde bulunan 0.1 M HCl’de çözünen metal ve metaloidlerin miktarı aşağıdaki sınırları aşamaz:
Kurşun % 0.01
Arsenik % 0.01
Krom % 0.1
Antimon % 0.05
Civa % 0.005
Kadmiyum % 0.01
Selenyum % 0.01
Baryum % 0.01
2) 1 M HCl’de çözünen ve anilin cinsinden hesaplanan boyar maddedeki sülfone edilmemiş primer aromatik amin miktarı 500 mg/kg’ı aşamaz. Benzidin, betanaftilamin ve 4-aminobifenilin her biri ya da bunların toplamı 10 mg/kg’ı geçemez.
3) Anilin sülfonik asit cinsinden hesaplanan boyar maddedeki toplam sülfone edilmiş aromatik amin miktarı 500 mg/kg’ı geçemez.
4) Karbon siyahının toluen ekstraktı en çok % 0.15 olmalıdır.
5) Dekaklorobifenil cinsinden hesaplanan ekstrakte edilebilen poliklorbifenillerin miktarı 25 mg/kg’ı geçemez.
g) Plastiklerin yapısına giren kimyasal maddelerin gıda benzeri çözücülerle migrasyonu 60 mg/kg veya 10 mg/dm²’yi geçemez. Migrasyon ve ekstraksiyon çalışmaları kendi kategorilerindeki gıdalarla normal kullanım koşullarındaki en yüksek sıcaklıkta ve en uzun sürede yapılmalıdır.
ğ) Gıda maddeleriyle temasta bulunacak plastik maddeler kolay kırılmayan, yırtılmayan ve şekil bozukluğuna uğramayan bir yapıda olmalıdır.”
MADDE 4 – Aynı Yönetmeliğin 32 nci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“MADDE 32 – Bu Yönetmelik hükümlerini Tarım ve Köyişleri Bakanı yürütür.”
MADDE 5 – Aynı Yönetmeliğin ekinde yer alan Ek-36A sayılı Plastiklerde Kullanılacak Boyar Maddeler İle İlgili Teknik Özellikler cetveli ile Ek-36B sayılı Plastiklerde Özel Şartlarda Kullanılacak Boyar Maddeler cetveli yürürlükten kaldırılmıştır.
MADDE 6 – Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 7 – Bu Yönetmelik hükümlerini Tarım ve Köyişleri Bakanı yürütür.
Kaydol:
Kayıtlar (Atom)
